İsraftan ve faizden kurtulma kampanyası açılsın

Piyasalardaki durgunluğu aşmak için, çeşitli çarelere başvurulduğunu görmekteyiz. Meselâ, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin vatandaşı alış veriş yapmaya teşvik eden kampanyasında olduğu gibi.

Bugün alış veriş piyasasında, büyük bir durgunluğun olduğu gerçeği, inkâr edilemez. Ancak bu durgunluğun gerçek nedenlerini bulup araştırılması yerine küresel ekonomik kriz bahanesine sığınılmakta olduğu görülüyor.

Dünyayı etkileyen küresel ekonomik krizin ülkemizi de etkileyeceği kesindi. Bizdeki krizin asıl sebebi, bankaların vatandaşı borçlandırarak gelecek beş on yıllık gelirini ipotek altına almasından kaynaklanıyor.

Bankalar, önüne gelen herkese gelirinin on katı kadar borç para veriyordu. Kredi kartları işportaya düşmüş gibi gelen geçene dağıtılıyordu. Asgarî ücretle çalışan bir kimsenin cebinde üç-dört tane kredi kartı bulunması, gelecek olan felâketin habercisi gibiydi.

Eskiden faize bulaşmadan senet ile mal alınabiliyor veya esnaflar veresiye defterine yazdırabiliyordu. Oysa bugün piyasa öyle bir hal aldı ki, kredi kartı olmadan vadeli bir mal almak artık neredeyse mümkün değil. İşin üzücü yanı ise, sahipleri dindar kimliği ile tanınmış mağazalar ve ticarethaneler de bu çorbaya tuz koymaya çalıştılar.

Kredi kartları toplum hayatına bir virüs gibi yerleşirken, diğer yandan aşırı tüketimi kamçılıyor ve fütursuzca israfa yol açıyor. İsraf denizinde boğulmakta olan insanlarımız çareyi, kredi kartı denilen yaldızlı yılana sarılmakta buluyordu.

İşin garibi insanların almış olduğu tüketim ürünlerinin birçoğu aslında zarurî ihtiyaçtan sayılmıyordu.

Yazılı ve görsel medyanın reklâm bombardımanı ile insanlar tüketim çılgını haline getirilirken, gelecek beş yılın geliri bir yılda tüketilmeye başlandı.

Gelirlerinin büyük bir bölümünü faizler ile bankalara ödemek zorunda kalan tüketiciler için deniz bitiyor, kara görünüyordu. Oysa asrımızın müceddidi Üstad Bediüzzaman Hazretleri, bugünlerde yaşadığımız dramatik manzarayı yıllar önce görerek şöyle demişti: “Hayat-ı beşeriyeyi (toplum hayatını) zehirlendiren iki kelimedir; Hürmet-i riba ve Terk-i zekâttır. (Faizin yaygınlaşması ve zekâtın terkidir.)” uyarısına uymayan günümüz toplumunun alış veriş için ne takati kalmış, ne de mecali.

İntiharların, iflâsların çoğaldığı tüketimin ve dolayısı ile faizin esir aldığı bir insanlık manzarası ortaya çıkıyor. Elbette, bu anlatılanlar ile tüketmeyelim ve alış veriş yapmayalım gibi bir düşünce anlaşılmamalı. Tüketelim ve alış veriş yapalım ama bir şartla, bilinçli bir tüketim ve faizsiz bir alış veriş yapalım.

Demem o ki, küresel ekonomik krizin dünyayı titrettiği şu günlerde eğer bir kampanya olacaksa, israftan ve faizden sakınma kampanyası olmalıdır diye düşünüyorum. Eğer biz bugün, Kur’ân-ı Azimüşşan’ın “Yiyiniz içiniz, israf etmeyiniz (Ar’af-31)” âyet-i celilisine uymuş olsaydık eminim hiçbir bankaya muhtaç olmadan ayakta durabilirdik. Oysa faiz ve israfın girdiği evden bereket çıktığı için, bolluk içinde bir türlü iki yakamız bir araya gelmiyor.

İBRAHİM SAYAN

04.07.2009