Astrofİzİkte, ışın yaymayan ya da doğrudan algılanabilecek şekilde elektromanyetik ışınları (ışık, x-ışınları v.b.) yeterince yansıtamayan, varlığı görünür maddeler üzerindeki kütle çekimsel etki ile belirlenebilen maddelere “karanlık madde” adı verilir.
Karanlık maddelerin varlığını belirlemek için gökadaların döngüsel hızlarından, gökadaların diğer gökadalar içerisindeki yörüngesel hızlarından, geri planda yer alan maddelere uyguladığı kütle çekimsel mercekleme özelliğinden ve gökadaların içerisindeki sıcak gazların sıcaklık dağılımından yararlanılır. İncelemeler, gökadalarda, gökada gruplarında ve kâinatta, görülebilen maddelerden çok daha fazla karanlık madde olduğunu göstermektedir. Kâinattaki kütle çekimsel enerjinin incelenmesi sonucu, varsayılan toplam enerji yoğunluğunun sadece % 4’ünün doğrudan gözlemlenebilir maddelerden oluştuğu gözlemlenmiştir. Yine bu toplamın % 22’sinin karanlık maddeden oluştuğu hesaplanmaktadır. Kalan % 74’ünün ise kâinata dengeli bir şekilde yayılmış olan karanlık enerjiden oluştuğu kabul edilir.
|