|
|
|
| |
Bir zamanlar sadece “kemençe” vardı |
Kemençenin 18. yüzyıl sonlarına kadar Türk müziğinin tek yaylı sazı olduğu belirtiliyor. Hacivat-Karagöz ve Türk tatlısının ardından Yunanistan’ın sahip çıkmaya çalıştığı Türkiye’nin önemli değerlerinden biri olan kemençenin Yunanistan’a 1924’ten sonra göç eden Rumlar tarafından götürüldüğü kaydedildi.
Karadeniz Bölgesi’nde özellikle yaz mevsimlerinde yaylalara çıkarak sesiyle el ele verip saatlerce horon teptiği kemençeyi Yunan’ın sahiplenmeye çalışması tepkilere sebep oldu.
Yunanistan’ın, “Kemençe bizim çalgımız” şeklindeki sözde iddiası kemençeye gönül verenleri kızdırırken, Samsun’daki kemençe imalatçısı ve icracısı İbrahim Çelebi’nin hazırlattığı “www.kemence.com” internet sitesinde bu enstrümanla ilgili şu bilgilere yer verildi:
“- Farsça kökenli bir kelime olan kemençe aynı dildeki keman, (yay, kavis) kelimesi ve küçültme eki çe’nin bir araya gelmesinden oluşur ve yayla çalınan küçük saz anlamını taşır.
Orta Asya’da şekil olarak bugünkü kemençeye tam benzemeyen, fakat onun atası sayılabilecek bir çok saz görülür. Orta ve Uzak Asya Müslüman ve Moğol saz takımlarındaki yaylı sazlar incelendiğinde farklı isimlere de rastlanmakla birlikte (örneğin Kırgızistan ve Özbekistan’da Kıyak) çoğunlukla ‘Kemençe veya Kemançe’ adının verildiğine ve ‘Iklığ - Iklık’ adıyla beraber kullanıldığına rastlıyoruz. Benzer şekilde Fransa’da ‘Pochette (poşet)’ İngiltere’de ise ‘Kit’ olarak adlandırılan ve kemençe ile benzerliklere sahip yaylı çalgı türü olduğu bilinmektedir. Kemençenin (-çe) ekindeki küçültme anlamı pochette kelimesinde de vardır. Çünkü Fransızca da bu kelimenin cep, kese ya da cepte taşının şey gibi anlamları vardır.
- Kemençe kelimesi bugün Türkiye dışında İran, Ermenistan, Yunanistan, Gürcistan, Azerbaycan gibi pek çok ülkede kullanılmaktadır. Günümüz Türkiye’sinde biri klasik Türk müziğinin Armudi kemençesi, diğeri ise Doğu Karadeniz halk müziğinin Karadeniz kemençesi olmak üzere iki tür kemençe kullanılmaktadır. Ayrıca kabak kemani de bazen kemençe olarak isimlendirilmektedir. Armudi kemençe ve kemaninin benzerlerine rastlanmakla birlikte (Macarlar benzer türde çalgıya Hegedü, Yunanlılar lira, Bulgarlar Gadulga, Araplar Rebap adını vermişlerdir) Karadeniz kemençesinin şekil ve çalınış tarzı bakımından benzeri bulunmamaktadır. 18. yy. sonlarına kadar Türk müziğinin tek yaylı sazı olan kemençenin yerini, Batının önce Viola d’amore’si (sinekemanı adıyla), sonra da Violino’su (keman) aldı. Ama Karadeniz kemençesi horonlar sayesinde, armudi kemençe ise 19. yy. ortalarına doğru girdiği fasıl topluluğu içinde günümüze kadar geldi.
- Karadeniz kemençesi Doğu Karadeniz Bölgesi dışında Yunanistan ve diğer ülkelere göç etmiş olan Karadeniz kökenli mübadil Rumlar tarafından da halen yaşatılmaktadır. Ayrıca Trabzon ve çevresinden göç eden Ermenilerin de bu sazı kullandıkları bilinmektedir. Türk müziğinin bu en küçük yaylı sazı, boy-posundan umulmayacak güçte bir ses yüksekliğine ve tınısına sahiptir.”
|
|
07.12.2006
|
|
| |
Mevlânâ Müzesine AB desteği |
AB Hibe Programı kapsamında 3 projesi kabul edilen Konya merkez ilçe Karatay Belediyesi, Konya ve Karaman bölgesi için ayrılan hibe miktarının yaklaşık yüzde 15’ini (1 milyon 156 bin avro) almaya hak kazandı.
Karatay Belediye Başkanı Mehmet Hançerli, TRA2, TR72, TR52 VE TRB1 Düzey 2 Bölgeleri Kalkınma Programı Küçük Ölçekli Altyapı Hibe Programı’na gönderdikleri projelerden 3’ünün kabul edildiğini söyledi.
Kabul edilen projelerin “2007 Mevlânâ Yılında Mevlânâ Müzesi Civarı Çevre Düzenleme Projesi”, “Karatay Belediyesi Meslek Edindirme Projesi” ve “Karatay Belediyesi Karşehir Pazar Market Projesi” olduğunu ifade eden Hançerli, bu projeler için toplam 1 milyon 156 bin avro hibe alacaklarını bildirdi.
Hançerli, almaya hak kazandıkları miktarın Konya ve Karaman bölgesi için ayrılan toplam hibenin yaklaşık yüzde 15’ini oluşturduğunu kaydetti.
Bunlar arasında Mevlânâ Müzesi çevre düzenlenmesiyle ilgili projenin büyük taşıdığını dile getiren Hançerli, şunları söyledi:
“Bu projenin toplam maliyeti 425 bin 500 avro. Bunun yaklaşık 378 bin avrosu hibe şeklinde destek olarak gelecek. Geri kalanını kendi belediye bütçemizden karşılayacağız. 2007 Mevlânâ Yılı’na en iyi şekilde hazırlanmak, Konya ve Türkiye’nin en etkin biçimde tanıtımını yapmak için çok bu projeye önem veriyoruz. Yapılacak çalışmayla müze çevresinde yayaların yürüdüğü kaldırım bölümleri tamamen andezit taşı olacak. Bu bölgede oldukça estetik, hoş görünecek mükemmel düzeyde aydınlatma yapacağız. Müze arkasındaki Gülbahçe Tesisleri bile yeniden düzenlenecek.”
Hançerli, 2007 Mevlânâ Yılında Mevlânâ Müzesi Civarı Çevre Düzenleme Projesi’ne karşılıklı sözleşmeleri imzalamalarının ardından hemen başlayacaklarını ve kısa sürede bitirmeyi hedeflediklerini bildirdi. Diğer proje Karşehir Pazar Marketi Projesi çerçevesinde ise üstü ve yanları kapalı tamamen modern bir pazar kurulacağını belirten Hançerli, “Meslek Edindirme Projesi’yle ise kurs için ayrı bir bina yapacağız. Tüm kurslar ve sergiler bu binada yapılacak” dedi.
Hançerli, Perşembe günü Hazine Müsteşarlığına gidip karşılıklı projeler için anlaşma imzalayacaklarını ve hibeyi alıp döneceğini sözlerine ekledi.
|
|
07.12.2006
|
|
| |
El yazmalarına restorasyon |
Dünyadaki en zengin el yazmaları ve nadir kitaplar koleksiyonlarından birine sahip olan Süleymaniye Kütüphanesinde, bir el yazmaları restorasyon uygulama ve eğitim merkezi kurulmasına ilişkin “Mutabakat Muhtırası”, Türkiye ile BM Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı (UNESCO) ve İKÖ-İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA) arasında 29 Kasımda Paris’te imzalandı.
Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, proje çerçevesinde, koruma ve saklama işlemleri için uzman kişilerin tam teçhizatlı ve çağdaş tekniklerle çalışacakları bir laboratuvar kurulması ve Süleymaniye Kütüphanesinin Orta Doğu, Orta Asya, Kafkasya ve Afrika bölgelerindeki ülkeler için bir referans merkezi haline dönüştürülmesi, bu bölgelerden gelecek el yazması uzmanlarına eski nadir kitaplar, el yazmaları ve belgelerin korunması, saklanması ve onarılması alanlarında eğitim sağlanması öngörülüyor. El yazmalarının mikrofilm ve sayısal medya kapasitesi genişletilerek, kütüphanenin kendi alanında geniş olanak ve teknik donanıma sahip ender merkezlerden biri haline getirilmesi de amaçlanıyor.
|
|
07.12.2006
|
|
| |
Gaziantep Kalesinin geleceği masaya yatırıldı |
Gaziantep Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Yrd. Doç. Dr. Rifat Ergeç, Gaziantep Kalesi’nin, ‘’ana yapı ve iç avlusuyla el değmemiş bir anıt niteliğinde’’ olduğunu söyledi.
Ergeç, şehrin ortasında bulunan ve Gaziantep’in sahip olduğu tarihi ve kültürel miras içinde önemli yer tutan Gaziantep Kalesi’nin, isabetli kararlar ve bilinçli çalışmalarla turizme kazandırılmasının çok önemli olduğunu vurguladı.
Gaziantep Kalesi’nin her türlü faaliyetin yapıldığı bir kale haline getirilmesi için yeni mimari eklentiler yapmanın zorunlu olduğuna dikkati çeken Ergeç, Gaziantep Kalesi’ne yapılacak eklentilerin göze batacağını, uyumsuzluk meydana getireceğini ifade etti.
Gaziantep Kalesi’ne Bodrum Kalesi’nde olduğu gibi kullanım amaçlı yeni binalar eklemenin imkansız olduğunu vurgulayan Ergeç, şunları anlattı:
‘’Gaziantep Kalesi’nden 4-5 kat daha büyük olan Bodrum Kalesi’ndeki topografik yapı, plan ve yerleşim durumu ile mimari çeşitlilikten dolayı günümüzde eklenen yeni yapıları göze batmamakta, yeni yapılarla eskiler uyum sağlayabilmektedir. Bu şartlar Gaziantep Kalesi için geçerli değildir. Ayrıca Gaziantep Kalesi’nin iç avlusunun zemininde mimari bakımdan nelerin bulunduğu da kesin olarak bilinmemektedir.’’
|
|
07.12.2006
|
|
| |
Edward Said anısına sempozyum |
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Filistin asıllı Amerikalı düşünür Edward Said anısına Uluslararası Oryantalizm Sempozyumu düzenleyecek.
Yarın Feshane’de Şerif Mardin’in ‘Türkiye’de Oryantalizm Tartışmaları ve Algısı’ başlıklı konuşmasıyla başlayacak sempozyumdaki oturumlar, 9-10 Aralık’ta CRR Konser Salonu’nda yapılacak. Sempozyuma Gayatri Chakravorty Spivak, Hasan Hanafi, Robert J.C. Young, Reina Lewis, Pervez Manzoor, Şerif Mardin, İlber Ortaylı, Jale Parla, Fuat Keyman, Turgut Cansever, Korkut Tuna gibi isimler katılacak.
|
|
07.12.2006
|
|
|
|
