Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2024 Sonuçları"nı açıkladı.

Buna göre, 2023 yılı itibarıyla 85 milyon 372 bin 377 olan ülke nüfusu geçen yıl 292 bin 567 kişi artarak 85 milyon 664 bin 944 kişiye yükseldi.

Erkek nüfusun oranı yüzde 50,02 (42 milyon 853 bin 110 kişi), kadın nüfusun oranı yüzde 49,98 (42 milyon 811 bin 834 kişi) olarak kaydedildi.

Yıllık nüfus artış hızı, 2023'te binde 1,1 iken 2024'te binde 3,4'e çıktı.

İl ve ilçe merkezlerinde ikamet edenlerin oranı 2023'te yüzde 93 iken 2024'te yüzde 93,4 oldu.

Belde ve köylerde yaşayanların oranı ise yüzde 7'den yüzde 6,6'ya geriledi.

Türkiye'de ikamet eden yabancı nüfus bir önceki yıla göre 89 bin 996 kişi azalarak 1 milyon 480 bin 547 kişi olarak kayıtlara geçti. Bu nüfusun yüzde 48,3'ünü erkekler, yüzde 51,7'sini kadınlar oluşturdu.

Yabancı uyruklu nüfus kapsamında; referans tarihinde geçerli ikamet veya çalışma iznine sahip kişiler, uluslararası koruma kimlik belgesi gibi ikamet izni yerine geçen kimlik belgesi olan ve referans tarihinde geçerli adres beyanı olan kişiler ve izinle Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkmış referans tarihinde geçerli adres beyanı olan mavi kart hamili kişiler değerlendirildi.

Kurs, turizm, bilimsel araştırma gibi nedenlerle 90 günden kısa süreli vize veya ikamet iznine sahip yabancılar ile geçici koruma statüsüyle ülkede bulunan Suriyeliler nüfusa dahil edilmedi.

Bülten hazırlanırken, Mekansal Adres Kayıt Sistemi'nin (MAKS) kullanılmaya başlanmasıyla birlikte fiili kent-kır yapısını daha doğru yansıtan, "yoğun kent, orta yoğun kent ve kır" ayrımında oluşturulan yeni bir sınıflama da yapıldı.

Avrupa İstatistik Ofisi tarafından geliştirilen yeni kent-kır sınıflamasında, "kentleşme derecesi" esas alındı. Bu sınıflama, bir kilometrekarelik alanlar olarak tanımlanan "gridler" üzerinden nüfus yoğunluğuna bağlı olarak bir alanın kent-kır özelliklerini gösterirken, veri kaynağı olarak MAKS ve 31 Aralık 2024 tarihli Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi kullanıldı. Kentsel sınıfı belirlenen mahalle ve köylerin nüfusları toplulaştırılarak yeni kent-kır tanımına göre il ve ilçe düzeyinde nüfuslar elde edildi.

Bu sınıflamaya göre, Türkiye nüfusunun yüzde 67,2'sinin "yoğun kent", yüzde 15,5'inin "orta yoğun kent" ve yüzde 17,2'sinin ise "kır" olarak sınıflandırılan yerleşim yerlerinde yaşadığı görüldü.

Türkiye'de 2023'te bir önceki yıla göre 10 ilin nüfusunda azalma görülürken, 2024 yılında nüfusu azalan il sayısı 40 oldu.

İstanbul'un nüfusu 15 milyon 701 bin 602'ye çıktı

İstanbul'un nüfusu, bir önceki yıla kıyasla 45 bin 678 kişi artarak 15 milyon 701 bin 602 kişiye ulaştı. Türkiye nüfusunun yüzde 18,3'ünün ikamet ettiği İstanbul'u, 5 milyon 864 bin 49 kişiyle Ankara, 4 milyon 493 bin 242 kişiyle İzmir, 3 milyon 238 bin 618 kişiyle Bursa ve 2 milyon 722 bin 103 kişiyle Antalya izledi.

Bayburt, 83 bin 676 kişiyle en az nüfusa sahip il oldu. Bu ili, 86 bin 612 kişiyle Tunceli, 91 bin 354 kişiyle Ardahan, 142 bin 617 kişiyle Gümüşhane ve 156 bin 739 kişiyle Kilis takip etti.

Yaşlı nüfus arttı, ortanca yaş yükseldi

Türkiye'nin 2007 ve 2024 yılı nüfus piramitleri karşılaştırıldığında, doğurganlık ve ölümlülük hızlarındaki azalmaya bağlı olarak yaşlı nüfusun arttığı ve ortanca yaşın yükseldiği görüldü.

Türkiye'de 2023'te 34 olan ortanca yaş, 2024'te 34,4'e çıktı. Cinsiyete göre incelendiğinde, ortanca yaşın erkeklerde 33,2'den 33,7'ye, kadınlarda ise 34,7'den 35,2'ye çıktığı hesaplandı.

Ortanca yaşın illere göre dağılımında Sinop, 43,4 ile en yüksek ortanca yaş değerine sahip il olarak kayıtlara geçti. Bu ili, 42,9'er ile Giresun ve Kastamonu izledi. Öte yandan 21,4 ile Şanlıurfa en düşük ortanca yaşa sahip il oldu. Şanlıurfa'yı, 23 ile Şırnak ve 24,5'er ile Ağrı ve Siirt takip etti.

Ortanca yaşın illere ve cinsiyete göre dağılımı incelendiğinde, erkeklerde 42,5 ile Sinop en yüksek ortanca yaşa sahip il olarak belirlendi. En düşük ortanca yaşa sahip yer ise 21 ile Şanlıurfa olarak tespit edildi. Kadınlarda 44,3 ile Sinop yine en yüksek ortanca yaş değerini alırken Şanlıurfa 21,9 ile en düşük ortanca yaş değerine sahip il olarak kayıtlara geçti.

Erkeklerde hiç evlenmeyenlerin oranı daha yüksek

Türkiye'de 2009 ve 2024 yılllarında cinsiyete göre medeni durumun dağılımı incelendiğinde, erkeklerde hiç evlenmeyenlerin oranının kadınlara göre daha yüksek olduğu, kadınlarda ise eşi ölenlerin ve boşananların oranının erkeklerden daha çok olduğu saptandı. Evlilerin oranının 2009 ve 2024 yılında her iki cinsiyette de birbirine yakın oranlarda olduğu hesaplandı.

Çalışma çağı olarak tanımlanan 15-64 yaş grubundaki nüfusun oranı, 2007 yılında yüzde 66,5 iken 2024'te yüzde 68,4 oldu. Çocuk yaş grubu olarak tanımlanan 0-14 yaş grubundaki nüfusun oranı yüzde 26,4'ten yüzde 20,9'a gerilerken 65 ve daha yukarı yaştaki nüfusun oranı ise yüzde 7,1'den yüzde 10,6'ya yükseldi.

Çalışma çağındaki birey başına düşen çocuk ve yaşlı birey sayısını gösteren toplam yaş bağımlılık oranı, 2023 yılında yüzde 46,3 iken 2024 yılında yüzde 46,1'e düştü.

Çalışma çağındaki birey başına düşen çocuk sayısını ifade eden çocuk bağımlılık oranı, yüzde 31,4'ten yüzde 30,6'ya gerilerken çalışma çağındaki birey başına düşen yaşlı birey sayısını ölçen yaşlı bağımlılık oranı yüzde 15'ten yüzde 15,5'e çıktı. Diğer bir ifadeyle, Türkiye'de 2024 yılında çalışma çağındaki her 100 kişi, 30,6 çocuğa ve 15,5 yaşlıya baktı.

Ülkede kilometrekareye düşen kişi sayısı 111

Nüfus yoğunluğu olarak tanımlanan "bir kilometrekareye düşen kişi sayısı", Türkiye genelinde 111 oldu. İstanbul, kilometrekareye düşen 2 bin 934 kişiyle nüfus yoğunluğu en yüksek il olarak kayıtlara geçti. Bu ilin ardından 623 kişiyle Kocaeli ve 390 kişiyle en küçük yüz ölçümüne sahip il olan Yalova geldi.

Diğer yandan nüfus yoğunluğu en az olan il ise bir önceki yılda olduğu gibi kilometrekareye düşen 11 kişiyle Tunceli olarak belirlendi. Bu ili, 19 kişiyle Ardahan ve 21'er kişiyle Erzincan ve Gümüşhane izledi.

Yüz ölçümü büyüklüğünde ilk sırada yer alan Konya'nın nüfus yoğunluğu 59 olarak belirlendi.

2023-2024 yılları itibarıyla illerin nüfusları şöyle:

Toplam 85.372.377 85.664.944

İstanbul 15.655.924 15.701.602

Ankara 5.803.482 5.864.049

İzmir 4.479.525 4.493.242

Bursa 3.214.571 3.238.618

Antalya 2.696.249 2.722.103

Konya 2.320.241 2.330.024

Adana 2.270.298 2.280.484

Şanlıurfa 2.213.964 2.237.745

Gaziantep 2.164.134 2.193.363

Kocaeli 2.102.907 2.130.006

Mersin 1.938.389 1.954.279

Diyarbakır 1.818.133 1.833.684

Hatay 1.544.640 1.562.185

Manisa 1.475.716 1.475.353

Kayseri 1.445.683 1.452.458

Samsun 1.377.546 1.382.376

Balıkesir 1.273.519 1.276.096

Tekirdağ 1.167.059 1.187.162

Aydın 1.161.702 1.165.943

Kahramanmaraş 1.116.618 1.134.105

Van 1.127.612 1.118.087

Sakarya 1.098.115 1.110.735

Muğla 1.066.736 1.081.867

Denizli 1.059.082 1.061.371

Eskişehir 915.418 921.630

Mardin 888.874 895.911

Trabzon 824.352 822.270

Ordu 775.800 770.711

Malatya 742.725 750.491

Afyonkarahisar 751.344 750.193

Erzurum 749.993 745.005

Batman 647.205 654.528

Sivas 650.401 637.007

Tokat 606.934 612.674

Adıyaman 604.978 611.037

Elazığ 604.411 603.941

Zonguldak 591.492 586.802

Kütahya 575.674 571.078

Şırnak 570.745 570.826

Çanakkale 570.499 568.966

Osmaniye 557.666 561.061

Çorum 528.351 521.335

Ağrı 511.238 499.801

Giresun 461.712 455.922

Isparta 449.777 446.409

Aksaray 438.504 439.474

Edirne 419.913 421.247

Yozgat 420.699 413.161

Düzce 409.865 412.344

Muş 399.879 392.301

Kastamonu 388.990 381.991

Kırklareli 377.156 379.031

Uşak 377.001 375.310

Niğde 377.080 372.708

Bitlis 359.747 359.808

Rize 350.506 346.977

Amasya 339.529 342.378

Siirt 347.412 336.453

Bolu 324.789 326.409

Nevşehir 315.994 317.952

Yalova 304.780 307.882

Bingöl 285.655 283.276

Kırıkkale 285.744 283.053

Hakkari 287.625 282.191

Burdur 277.452 275.826

Kars 278.335 272.300

Karaman 263.960 262.791

Karabük 255.242 250.478

Kırşehir 247.179 244.546

Erzincan 243.399 241.239

Bilecik 228.058 228.495

Sinop 229.716 226.957

Iğdır 209.738 206.857

Bartın 207.238 206.715

Çankırı 205.501 199.981

Artvin 172.356 169.280

Kilis 155.179 156.739

Gümüşhane 148.539 142.617

Ardahan 92.819 91.354

Tunceli 89.317 86.612

Bayburt 86.047 83.676

(Bitti)

AA