Kırmızı et fiyatı yüzde 15 artarken, tüketici kuru bakliyatta yerinde sayan fiyatlara sevindi. Fiyatların genel seviyesinin yüksekliğinden perakendeciler de memnun değil. Yerel marketlerin çatı kuruluşu Türkiye Perakendeciler Federasyonu (TPF)'nun Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Altunbilek, et fiyatının bir ay öncesine göre yüzde 15-20 pahalandığını belirterek, buna karşılık beyaz etin yerinde saydığını, bakliyatta ise gerileme olduğunu ifade ediyor. Altunbilek, özellikle sebze-meyve fiyatlarını marketlerin şişirdiği yolundaki iddialara da tepkili: "Tarladan toplanması, taşıma maliyeti, istihdam gibi giderler göz ardı ediliyor." 

Ramazan ayının marketlere yansıması konusunda Cihan'a değerlendirmelerde bulunan TPF Başkanı Mustafa Altunbilek, fiyatların oluşmasında başlıca faktörlerin mevsim, ihracat ve döviz kuru olduğunu belirtiyor. Altunbilek, "Fiyatlarda dönemin önemli rolü var. Malum turfanda dediğimiz yeni ürünler oluyor mevsim başında. Burada elbette fiyat artışı oluyor. Limonda oldu örneğin. Limon şu an yok, stokta bulunanlar tüketiliyor. Dolayısıyla fiyatında artış var. Ramazan’dan patateste de fiyat artışı oldu. Ama şu an patatesin tazesi var ve kilosu 0,50-0,60 liraya kadar geriledi. Fındık, bu sene çok pahalı. Dalında yağmurun yağmasından zarar gördü. Buna karşın Antep fıstığında gerileme var, ürün bol. Şu an tarla fiyatı 10-15 lira. Yine, karpuz bol olduğu için 0,60-0,70 liradan satılıyor. Yani durum sebze ve meyvede bu şekilde." şeklinde konuşuyor. 

FİYATLARI MARKETLERİN ARTTIRDIĞI İDDİALARINA TEPKİ 

Özellikle sebze-meyvede fiyatları marketlerin şişirdiği yönündeki iddialara karşı çıkan TPF Başkanı Altunbilek, şu değerlendirmelerde bulunuyor: 

"Marketçi tarladan ürünü çok uygun fiyata alıyor pahalıya satılıyor, deniyor. Karpuzdan örnek vereyim. Bu ürünün tarladan toplanması var mı? Var, ama bunu görmüyorlar. Üreticiye ‘kaça satıyorsun’ diye soruluyor, o da ‘0,1 lira’ cevabını veriyor. Ama markette 0,10 lira. 'Bu denli fiyat uçurumu olur mu?' deniyor. Bakın, bu ürün tarlada toplanıyor, ardından boylanıyor. Boylamak ne demek? Ürün büyüklüğü, gramajı demek. Ürün markete toplandığı gibi gelmiyor, boylamadan geçiyor. Sonra kasalara giriyor; karton ambalaj, ağaç ambalaj gibi. Sonra ürün kamyonlara yükleniyor. Malum sebze-meyve; Adana, Mersin, Antalya’dan geliyor. Burada nakliye var mı? Var. Tamam, ürün geldi mi? Geldi. Diyelim, biz bu ürünü komisyoncuya getirmedik. Yani bu ürün hale girmedi. Bir de bunun komisyoncu ayağı var. Diyelim bizim yerel marketler, ürünü halden değil de direkt aldı. Geliyorum en önemli konuya. Marketlerde istihdam var, eleman var, giderleri var. Enerji giderleri, kiraları var. Totalde yüzde 15-20 bu giderler. Yine market, satarken manav ürünlerinden yüzde 15-20 fire veriyor. Ürün, müşteri tarafından seçildiği için fireye tabi tutuluyor. Evet karpuzu tarlada topladık, boyladık, kasaya koyduk, nakliyeye verdik, markete verdik, gider söz konusu oldu ve fiyat arttı. Temelinde bizlere manav ürünlerinden yüzde 1-2 kar kaldığında kendimize ve elemanlarımıza teşekkür ediyoruz. Öyle iddia edildiği gibi yüzde 100 kar yok. Bunu belirtenler, akıl yürütmeden, marketçileri suçlayarak bir söylem içine giriyorlar." 

Ramazan ayında kimi ürünlerin fiyatının spekülatörler tarafından arttırıldığı iddiaları tartışma alanlarından. Bu konuda perakendecinin temkinli olduğunu belirten Altunbilek’e göre sektörde spekülatörlere imkan verilmiyor, verilmeyecek. 

KUMANYADAN HEDİYE ÇEKLERİNE KAYMA YÜZDE 20-30

Öte yandan Ramazan ayında son senelerde kumanya veya koliden hediye çeklerine kayma var. Fiyatı 30-80 lira olan kumanyalara rağbetin daraldığını dile getiren Mustafa Altunbilek, “Ramazan kumanyalarında yüzde 20-25 gibi gerileme var. Hediye çeklerine yönelik var. Kumanya yerine hediye çeki verme eğilimi artıyor. Burada markete gidenlerin gerek duyduğu ürünleri alması amaçlanıyor. Burada kumanyadan, hediye çeklerine kayma yüzde 20-30 gibi bir oran. Ama çekte rakamsal bir büyüme yok." diyor. 

Marketlerde satılan et, bakliyat ve sebze-meyve fiyatlarının ortalama olarak genel fiyatları da şöyle: 

Ürün (Kilo) Fiyat (TL) 

Dana bonfile 69

Dana antrikot 56-57

Dana kontrfile 49-53

Kuzu pirzola 55

Kuzu kuşbaşı 45-46

Kuzu gerdan 28

Pirinç (Baldo) 8,3

Fasulye 8

Mercimek 8

Nohut 4,65

Bulgur 3

Kayısı 8-10

Kiraz 7

Muz (İthal) 6

Üzüm (Çekirdeksiz) 6