Alan elden veren ele kronolojik bakış: Brezilya

Yıl 1998…

Dünyayı etkileyen Rusya krizi patlak verdi.

Yabancı sermaye gelişmekte olan ülkelerden bütün hızıyla kaçıyordu.

Bu kaçıştan nasibini fazlasıyla alanlardan biri de Brezilya’ydı.

Patlağın yansımasıyla kaçan yabancı sermaye 20 milyar doları geçmişti.

Sabit kur üzerinden dolara bağlanan Real düşük enflasyona rağmen faizleri tırmandırmıştı ve akabinden Real devalüe edildi.

İç ve dış borç stoku 450 milyar doları aşmış bir ekonomiydi Brezilya.

Borç servisinin yüksek olması korkutuyordu alacaklılarını.

Yıl 1999…

Soluğu IMF’nin kapısında aldı Brezilya.

4,8 milyar dolarlık taksitlendirilmiş halde kredi onaylandı. Canhıraş bir şekilde imdat diyen bir ekonomiye sıcak bir el uzanmış oldu.

YIL 2000…

Ekonomik performans büyüme ve faiz dışı fazla hedefleri de yükselme trendine girdi.

İşsizlik oranları yavaş yavaş düşüyordu.

Enflasyon gerileme yönünde ilerliyordu.

Her şey hükümet hedeflerine uygun yörüngede esiyordu…

Reformları başarıyla tamamladı. Aşırı harcamayı kısıtlayan Malî Sorumluluk Kanunu ve özel sektör çalışanları için emeklilik sistemini neticelendirildi. Bu gidişattan memnun olan IMF gerekirse Fon’dan Brezilya’nın 2,1 milyar dolar borç alabileceğini belirtti.

Yıl 2002…

Brezilya verilen hedeflerin hemen hemen tamamını yerine gitirdi…GSMH arttırıldı, faiz dışı fazla verildi, enflasyon düşürüldü… İç ve dış borç ödemeleri düzgün bir şekilde yerine getiriliyordu.

Fakat IMF’nin övgüleri ve önermelerine rağmen trend yine eksiye gitmeye başladı. Yerli para değer kaybetmeye, faizler yükselmeye, sermaye hızla kaçmaya ve borç servisinde aksamalara, işsizlik yine artmaya başlamıştı… Yine IMF bir can simidiyle koştu…30 milyar dolar kredi açtı Brezilya’ya. Artık ülkenin 250 milyar dolarlık borcu üzerinde rahatlatma etkisi yapacağı ve borçların garantiye alınacağı düşünülüyordu.

Seçimler de yaklaşmıştı ve Türkiye’de de bu dönemde seçimler vardı… Aynı kriz etkilerini yaşıyordu her iki ülkede, benzer sıkıntılar yaşadığından dolayı ikiz ülkeler olarak ifade ediliyorlardı. Her ikiside IMF yörüngesinde benzer programları uygulamaya çalışıyorlardı.

Brezilya seçimlerden sonra ilk hedef olarak istikrarlı büyümeye yöneldi. Kararlıydı…

Ortaya koyduğu malî disiplinden taviz vermedi.

İstikrara kavuşan ekonominin etkisiyle yabancı sermaye tekrar dönüyordu ve bunun etkisiyle cari işlemler dengesi fazla verir duruma geldi…Borçlarını tıkır tıkır ödüyordu.

Yıl 2005…

Brezilya, IMF’ye olan 15,5 milyar dolarlık borcunun tamamını kapattı…akabinden bir daha IMF’den malî yardım almayacağını ifade etti…2006 seçimlerinden sonra vergi indirimi ve alt yapı yatırımlarında artışa yöneldi..

Yıl 2008-2009

Brezilya petrol ihraç eden ülkeler arasında ve demir cevheri açısından da zengin bir ülke haline geldi. Bize yaptığı ihracın % 29’unu demir cevheri oluşturuyor.

Tahvillerini yerel para cinsinden ihraç eder düzeye geldi… S&P 2008 yılında yatırım yapılabilir düzeye yükseltti notunu…

Krizi yaklaşık 200 milyarı doları bulan döviz rezerviyle karşıladı ve krize kağmen 2008 yılında % 5,2 büyüdü…

Yıl 2010…

Kriz başladığında IMF’nin kapısına dayanan Brezilya IMF’ye gelişmekte olan ülkeleri desteklemek amacıyla 10 milyar dolar kredi sağlayacağını ifade etti…

Alan el veren el oluyordu.

Peki biz…Türkiye… hala IMF’nin kapısında…

GİRAY ŞAN - [email protected]

04.02.2010