Nurşen hanım: “Evde erkek eşi ile istişare yapmalı mı? Kadın kocasının malı mıdır? Kadının malında, kadının izni olmadan erkek eş tasarruf yetkisine sahip midir? Kadının parası hayır işinde kullanılacak olursa da izin alması gerekir mi? Bir de babanın çocuklarını okutması meslek sahibi olmaları için çaba sarf etmesi babanın çocuklarına lütfu mudur, görevi mi?”
Ev İçinde İstişare Olmalı
Ev işlerinde istişare edilir. Bu zaten sünnet olmakla beraber, “ve şavirhüm fil’l-emr”, yani (onların işleri aralarında istişare iledir)1 ayetinin emridir. Yani farzdır.
İstişare etmek, istişareye ihtiyaç duyan taraf için ayıp değil, onurdur. Öncelikle istişare bir iletişim sebebidir. Böylece muhatabınız sizin onun fikirlerine değer verdiğinizi düşünecek ve size karşı varsa olumsuz düşüncelerini atacaktır. Bu aile içinde ve bilhassa eşler arasında olursa fevkalade olumlu neticeler alınır.
Erkek eşi ile, kadın kocası ile, anne baba çocukları ile, çocuklar anne babaları ile istişare yapmalıdırlar. Hazret-i Âişe Vâlidemiz (ra) bildirmiştir: Bir genç kız gelerek, “Babam beni sırf itibar kazanmak için kardeşinin oğluyla evlendirdi. Halbuki ben istemiyorum.” Dedi. Hazret-i Âişe (ra): “Nebiyy-i Ekrem (asm) gelinceye kadar bekle.” Dedi.
Resûlullah Efendimiz (asm) gelince, kızın babasına haber göndererek çağırttı ve kızının fikrini alıp almadığını sordu. Kız bu defa: “Yâ Resûlallah! Ben babamın yaptığı işe karşı değilim. Fakat, evlenme işinde kadınların da söz hakkı var mı? Onu öğrenmek istedim.” Dedi. Evlilik işinde kızın da söz hakkının olduğu anlaşılmış oldu.
Ebû Hüreyre (ra) bildirir ki, Resûlullah (asm) şöyle buyurdu: “Kız evlendirilirken fikri sorulur. Eğer sükût ederse, izin vermiş sayılır. Eğer istemezse, evlendirmek câiz değildir.”2
Kadın Kendi Malında Yetki Sahibidir
Kadın kocasını malı değil, koca da kadının malı değildir. Ancak ikisi birbirlerinin eşidirler. Yaptıkları mahşerde hesap konusu olacaktır. “O gün kişi kardeşinden, annesinden, babasından, eşinden ve çocuklarından kaçar. O gün onlardan her birinin işi başından aşkındır.”3 Ayeti mahşerdeki hesaptan bahsediyor. Hesabın çetin geçeceği anlaşılıyor.
Eşler birbirini af ederse, güzel olan odur; o başka.
Kadın kendi malında şahane hürdür. Kendi malını dilediği gibi kullanabilir. Kendi malında tek yetkili kendisidir. Kimseden izin alması lazım gelmez. Gerek kendi kazancı, gerek miras hakkı, gerekse kocasından gelen mehri kendisi ileriki günler için dilediği gibi bloke edebilir. Veya harcayabilir. Dilerse evin ihtiyacına harcar. Ancak en azından nezaketen eşine bilgi vermesi iyi olur.
Kadın dilerse malını hayır işlerinde şüphesiz kullanabilir. Tasarrufu kendisine aittir; dilediği kadar yapar. Onun adına karar vermeye, kendisi yetkilendirmemişse, kocası veya bir başkası yetkili değildir.
Kadının geçimi, barınması, yemesi, içmesi, giyimi ve diğer masrafları ise çevre şartlarına göre koca tarafından karşılanır. Bu da kocanın görevidir.
Babanın görevlerine gelince… Çocuklarını okutması, helali haramı, Allah’a kulluğu ve ibadeti öğretmesi veya öğrenecek bir okula göndermesi, helal rızık kazanacak derecede meslek sahibi yapması ve zamanı geldiğinde evlendirmesi babanın görevidir. “Ey iman edenler! Kendinizi ve çoluk-çocuğunuzu ateşten koruyun”4 ayeti babanın görevleri konusunda amirdir. Evladını ateşten koruyacak önlemleri çeşitli vesilelerle alması babanın sorumluluğundadır.
Dipnotlar:
1- Al-i İmran Suresi. 159
2- Nesâî, Nikâh, 36; İbn-i Mâce, Nikâh, 12
3- Abese Suresi: 34-37
4- Tahrim Suresi: 6