Medyayı takip ediyorsanız, yakın zamanda Ankaragücü futbol takımın sahasında yapılan müsabakada yaşanan saha olayları nedeniyle; Futbol federasyonunun kulüp başkanına, idarecilere ve kulübe çeşitli cezalar vermiş olduğunu hatırlarsınız.

Bu süreçte başka eleştiriler yanında özellikle sosyal medya üzerinde binlerce kişinin etiketlediği #Ankaragücükapatılsın# ifadesi ile birçok kişi yaşananlara tepkilerini bu şekilde dile getirmiş oldu.

Peki, hukuki olarak Ankaragücü gerçekten kapatılabilir mi? Ya Ankaragücü taraftarlığı? Bu soruları şimdilik bir kenara bırakarak önce sosyolojik ve sonra da hukuki bir tahlil yapmaya çalışalım.

TOPLUM  YAPILARI

Ünlü Sosyolog Ferdinand Tönnies toplumsal yapıları, ‘cemiyet tipi toplumsal yapılar’ (Gesellschaft) ve ‘cemaat tipi toplumsal yapılar’ (Gemeinschaft) olarak ikiye ayırıyor.

Cemiyet tipi toplumlarda; yapıyı oluşturan dinamikler, ekonomizm üzerine inşa edilmiştir. Bu yapılar, bireyleri birer meta olarak düşünür ve ilişkilerde menfaat üzerine kurulması esasını benimser. Şirketler, kurumlar, tüzel kişilikler, anonim şirketler, dernekler bu yapılara örnek olarak örnek verilebilir.

Cemaat tipi toplumsal yapılar ise, topumun daha organik unsurunu oluşturmaktadır. Bu yapılarda aile ilişkileri önemlidir. Menfaatten ziyade ortak görüş ve inançlar çerçevesine bir araya gelinir. Çoğunlukla gönüllülük geçerlidir. Aile, akraba ilişkileri, futbol taraftar grupları gibi, dünyevi menfaatler içerenler ile manevi çıkarlarla uhrevi yönü olan dini cemaatler bu toplumsal dinamiklere örnek verilebilir.

CEMAAT TİPİ TOPLUM VE HUKUK

Peki hukuk bu ilişkilerin neresine konumlandırılabilir?

Bir cemiyet veya cemaat tipi yapı, teknik/hukuki olarak yasaklanabilir mi? Bir dernek veya şirket hukuki olarak, yasalarla kontrol altına alınıp çeşitli sınırlandırmalara tabi tutulabilir.

Dünyevi veya uhrevi olsun cemaat tipi toplumsal yapılar da; gerektirdikçe cemiyet statüsünde yapıları da içinde barındırabilir. Buna bir engel yoktur.

Bu statüdeki yapılar da hukuki denetime tabidir. Örneğin bir aile, mallarının paylaşımı veya kontrolü için bir araya gelip şirket kurabilir: Bu şirketler de hukuki denetimden geçer.

Fakat bundan fazlası..?

Baştaki sorumuza gelirsek; ‘ben bu renklere gönül verdim!’ diyen taraftarlar veya kulüp -stada alınmaması dışında- nasıl yasaklanabilir? Stad seyirciye kapatılınca, taraftar grubunun masum bir şekilde dışarda başka bir yerde toplanıp müsabaka izlemesine nasıl bir engel konulabilir?

Ya dini cemaatler? Bediüzzaman Said Nursi’nin; “Evet, biz bir cemiyetiz. Ve öyle bir cemiyetimiz var ki, her asırda üç yüz elli milyon dahil mensupları var. Ve hergün beş defa namazla o mukaddes cemiyetin prensiplerine kemâl-i hürmetle alâkalarını ve hizmetlerini gösteriyorlar. “İnneme’l-mü’minûne ihvetün” [Müminler kardeştirler. (Hucurât Sûresi, 10)] kudsî programıyla birbirinin yardımına, dualarıyla ve mânevî kazançlarıyla koşuyorlar. İşte biz bu mukaddes ve muazzam cemiyetin efradındanız.” izahına ne denebilir?

Sırf uhrevi kaygılarla ve ihlasla oluşmuş bir cemaat anlayışına karşı; hangi unsurlarla, nasıl bir hukuki sınıflama içerisinde, ne ve neden yapılabilir?

“Cemaatler Yasaklansın! Cemaatler Kapatılsın!” gibi söylemlere muhatap edilebilir mi? Bu söylemleri hangi hukuk kuralı haklı çıkarabilir?

Hâlâ #Ankaragücükapatılsın# denebilir mi?