Kaz Dağları'nda ormansızlaşmaya ve "yasa dışı ağaç kıyımına" neden olan madencilik faaliyetlerine yönelik protestolar devam ederken, Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) 52 ülkeden 103 bilim insanı tarafından hazırlanan ve 192 ülke tarafından onaylanan son raporunu yayımladı.

Arazi kullanımı ve tarım ilişkisi hakkında bugüne kadar hazırlanmış en kapsamlı çalışma olan rapora göre insanların neden olduğu sera gazı emisyonları topraklara eşi benzeri görülmemiş zararlar veriyor ve gıda güvenliğini tehdit ediyor.

Toprakların büyük bir baskıyla karşı karşıya olduğunu ve bu baskının iklim değişikliğiyle giderek daha da fazla derinleştiğini gösteren çalışma, aynı zamanda sürdürülebilir arazi yönetiminin iklim krizinin çözümüne büyük katkı sağlayabileceğini de ortaya koydu.

Türkiye’ye dair önemli bulguların da yer aldığı raporun başyazarları arasında, Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş de yer aldı. Aynı zamanda TEMA Vakfı Bilim Kurulu üyesi olan Türkeş, Türkiye’nin karşı karşıya olduğu çölleşme riskini, Kaz Dağları’nda yaşananları ve IPCC İklim Değişikliği ve Arazi Kullanımı Özel Raporu’nu Independent Türkçe’ye değerlendirdi.

Raporun önemine vurgu yapan Prof. Dr. Türkeş, “Rapor iklim değişikliği, arazi bozulumu ve çölleşmeyle savaşımı en geniş anlamıyla, çok disiplinli ve çok sektörlü olarak ele alıyor” diye konuştu.

Türkeş’e göre diğer ülkelerle birlikte Türkiye'nin de raporu dikkate almasında yarar var. Çünkü bu aynı zamanda, ekosistemlerin, insan sağlığının, su kaynaklarının ve gıda güvenliğinin güvence altına alınması açısından da çok önemli.

Ülkemiz kuraklık tehlikesiyle karşı karşıya

İklim değişikliği, çölleşme riskini her geçen gün artırıyor. Bilim insanları, dünyanın geri kalanında olduğu gibi ülkemizde de kuraklığın şiddetinin giderek arttığını söylüyor.

IPPC’nin dün yayımladığı arazi kullanımı raporuna göre, küresel ortalama sıcaklıklar sanayi öncesi döneme göre bir derece eşiğini aştı.

Türkiye’de ise ortalama sıcaklık artışı 1,5 dereceyi şimdiden geçti. Bu sıcaklık artışı ve iklim değişikliğinin etkileri, Türkiye’de kuraklık ve çölleşme riskini her geçen gün daha da artırıyor.

Daha önce, Çölleşmeyle Mücadele İlerleme Raporu da Türkiye’deki çölleşme tehdidini gözler önüne sermişti. 2018 yılında yayımlanan raporda, Türkiye topraklarının %25,5’i yüksek, %53,2’si ise orta derecede çölleşme riski ile karşı karşıya olduğu belirtilmişti.

“Türkiye su fakiri bir ülke olmaya yaklaşıyor”

IPCC'nin yayımladığı raporda, iklim değişikliğinin Türkiye’de su arzında azalmaya ve su kalitesinde düşüşe neden olduğunu belirtildi. Buna göre Türkiye her geçen yıl su fakiri bir ülke olmaya daha da yaklaşıyor.

Şu an yaklaşık bin 500 metreküp olan kişi başına düşen su miktarının 2030’da yaklaşık bin 100 metreküpe düşeceği, 2040’larda ise 700 metreküpe kadar gerileyebileceği öngörülüyor.

İklim değişikliğinin yanında su fakirliğinin en önemli sebeplerinden biri de su kaynaklarının bilinçsizce tahrip edilmesi.

Örneğin Kaz Dağları'ndaki maden faaliyetiyle Çanakkale'nin biricik su kaynağının tehlikeye atıldığını söyleyen Türkeş, “Şu anda Çanakkale'nin biricik içme suyu kaynağı olan Sarıçay akarsuyunun su toplama havzasının üst bölümü tümüyle açılmış durumda. Yani buradaki tabiî ve biyolojik çeşitlilik açısından zengin orman ekosistemi yok edildi. Ve burası demin de söylediğim gibi Çanakkale'nin biricik içme su kaynağını besleyen yukarı havzada bulunuyor” diye konuştu.