Dünya

İran’da seçim gözaltıları

İran’da Cumhurbaşkanlığı seçiminin ardından meydana gelen çatışmalardan sonra, aralarında eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi’nin erkek kardeşinin de bulunduğu 100’den fazla reform yanlısının gözaltına alındığı ileri sürüldü.

15.06.2009

Ahmedinejad yeniden

İran’da Ahmedinejad’ın dört yıllığına yeniden cumhurbaşkanlığına seçildiği. Tamamı sayılan 39 milyon 165 bin 191 oyun, 24 milyon 527 bin 516’sını alan Ahmedinejad’ın yüzde 62.63 oy oranıyla seçimin galibi olduğu belirtildi.

Mir Hüseyin Musavi ise 13 milyon 216 bin 411 oy ve yüzde 33.75’lik oranla yarışı ikinci sırada tamamladı. Diğer adaylardan Muhsin Rızai 678 bin 240 oy ve yüzde 1.73 oranla üçüncü, Mehdi Kerrubi ise 333 bin 635 oy ve yüzde 0.85 oran ile son sırada yer aldı. Oylardan 409 bin 389’unun ise geçersiz sayıldığı belirtildi. 18 yaş ve üzeri 46,2 milyon kayıtlı seçmenin olduğu ülkede bu sonuçlara göre halkın yüzde 85’i oy kullanmış oldu. Bu arada, dinî lider Ayetullah Ali Hamaney yayımladığı bildiride, seçimlere büyük oranda katılım gösteren halka teşekkür etti. Hamaney, Cumhurbaşkanlığı görevine yeniden seçilen Ahmedinejad’a da başarılar diledi.

MUSAVİ TEPKİLİ

Musavi tepkili İran’daki cumhurbaşkanlığı seçimlerinden mağlûp çıkan Mir Hüseyin Musavi, seçim sonuçlarına tepki gösterdi. Resmi sonuçları “şoke edici” olarak değerlendiren Musavi, sonuçların şaibeli olduğunu savundu. Musavi açıklamasında, ‘’İnsanlar uzun kuyruklarda beklediler, kime oy verdiklerini biliyorlar. Sonuçlar karşısında şaşkınlık yaşadılar ve yetkililerin sonuçları açıklarken yaptıkları hokkabazlıklarını izliyorlar’’ dedi. “Dönen dolapları ortaya çıkaracağını” belirten Musavi, yetkilileri çok geç olmadan hukuk sınırları içerisine dönmeye ve insanların haklarını korumaya dâvet etti. Musavi, İran’da Şiî nüfusunun merkezi olan Kum şehrindeki din adamlarını da bu konuda seslerini yükseltmeye çağırdı.

“HERHANGİ BİR DELİL YOK”

İran İçişleri Bakanı Sadık Mahsuli, 10. dönem cumhurbaşkanı seçiminin huzur ve güven ortamında geçtiğini, ciddî bir sorunla karşılaşılmadığını söyledi. Mahsuli, İçişleri Bakanlığında düzenlediği basın toplantısında seçim sonuçlarına ilişkin değerlendirmede bulundu. Halkın yüzde 85 oranında seçimlere katılımının bizzat halk için büyük zafer olduğunu belirten Mahsuli, seçimlere hile karıştırıldığına dair iddiaları yalanladı. Mahsuli, seçim ve sonrası süreçte adayların taraftarları arasında tartışma çıkmış olabileceğini, ancak bunun şiddete dönüştüğüne dair bir bilgi olmadığını söyledi. Bakan Mahsuli, seçimlerin sıhhatine ilişkin adaylardan bazılarına atfen yapılan açıklamalarla ilgili olarak, ‘’Seçim sonuçlarını ciddî oranda etkileyecek bir ihlâl olduğuna dair delil yok. Bu konuda yazılı bir şikâyet de almadık’’ ifadesini kullandı.

REFORMİSTLERE GÖZALTI

İran’da Cumhurbaşkanlığı seçiminin ardından meydana gelen çatışmalardan sonra, aralarında eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi’nin erkek kardeşinin de bulunduğu 100’den fazla reform yanlısının gözaltına alındığı iddia edildi. Hatemi döneminin Cumhurbaşkanı Yardımcısı olan Muhammed Ali Abtahi, Reuters ajansına yaptığı açıklamada, reform yanlılarının önceki gece evlerinden alındıklarını söyledi. Abtahi, daha fazla gözaltı beklediğini sözlerine ekledi. İran’da Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ın yeniden seçildiği seçimlerin ardından, bu seçimlerin şaibeli olduğunu iddia eden reform yanlısı cumhurbaşkanı adayı Mir Hüseyin Musavi yanlıları sokağa dökülmüş, polisle çatışmıştı.

“BASKILAR ARTACAK”

İranlı muhalif grup İran Ulusal Direniş Konseyi, Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ın görevini sürdürmesinin “muhalifler üzerindeki baskıların ve atom bombası sahibi olmak için çabaların artmasına” yol açacağını bildirdi. Konseyin bildirisinde, Tahran yönetimi, seçime katılım oranını “4 ila 5 kat” arasında şişirmekle suçlanarak, İranlıların yüzde 85’inden fazlasının seçimleri boykot ettiği iddia edildi. Bildiride, “bu kitlesel boykotun sosyal ve siyasî planda ülkenin demokratik bir çözüme hazır olduğunu gösterdiği” ifadesi yer aldı. Bildiride, Konseyin lideri Meryem Recavi’ye göre, Mahmud Ahmedinejad’ın görevini sürdürmesinin “iç tasfiyelere, muhalifler üzerindeki baskıların, atom bombası sahibi olmak için çabaların, terörizm ve aşırılık ihracının artmasına yol açacağı” kaydedildi.

AB ENDİŞELİ

Avrupa Birliği (AB) İran cumhurbaşkanlığı seçimlerinde usulsüzlük yapıldığı iddialarıyla ilgili endişeleri bulunduğunu ancak, İran ile tartışmalı nükleer programına ilişkin diyaloğu sürdürmek istediğini açıkladı. AB dönem başkanı Çek Cumhuriyeti’nden yapılan yazılı açıklamada, İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ın ikinci kez seçildiği belirtilerek, resmî seçim sonuçlarının açıklanmasının ardından patlak veren şiddet olaylarından endişe duyulduğu ifade edildi. AB’nin açıklamasında, İran’daki yeni yönetimin uluslar arası topluluğa ilişkin sorumluluklarını üstleneceğini, uluslar arası yükümlülüklerine de uyacağının umut edildiği belirtildi.

ABD: ŞAİBE İDDİALARINI DEĞERLENDİRİYORUZ

ABD, İran’da cumhurbaşkanlığı seçiminin ardından durumu yakından izlediğini ve özellikle hile iddialarının üzerine eğileceğini bildirdi.

Başkan Barack Obama’nın sözcüsü Robert Gibbs yaptığı açıklamada, “Bütün dünya gibi biz de bu seçimin özellikle genç İranlılarda oluşturduğu coşkudan etkilendik. Hile iddialarına yönelik haberler de dahil bütünlüğünde yakından izliyoruz” dedi. Bu arada, Kanada Dışişleri Bakanı Lawrence Cannon, Amerikalı muadili Hillary Clinton ile iki ülke sınırındaki Niagara Şelâleleri’nden düzenlediği ortak basın toplantısında, İran’da Mahmud Ahmedinejad’ın zaferiyle sonuçlanan seçimlerde, hile ve sindirme haberlerinden ülkesinin “derin endişe” duyduğunu belirtti.

İSRAİL: TEHDİT DEVAM EDİYOR

İsrail Başbakan Yardımcısı Sivan Şalom, İran’da, Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ın galibi olduğu kesinleşen devlet başkanlığı seçiminin sonucunun, “İran’ın özgür dünya ile gerçek bir diyalog kurmaya hazır olduğuna ve nükleer programını durduracağına inananların yüzünde patlayan bir tokat olduğu” iddiasında bulundu. Likud partisinden olan Şalom İsrail radyosuna yaptığı açıklamada, “Ahmedinejad’ın seçilmesi, dünya ülkelerine, ‘mevcut politikasına ülkesinde geniş destek bulduğu ve bunun aynen süreceği’ yolunda açık bir mesajdır” dedi. Şalom, ABD ve hür dünyanın, Tahran’ın nükleer emelleri ile ilgili politikalarını yeniden gözden geçirmeleri gerektiğini öne sürdü. İsrail Dışişleri Bakan Yardımcısı Dani Ayalon ise İran seçim sonuçları ile ilgili İsrail’in herhangi bir hayal içinde bulunmadığını ifade ederek, önde gelen adaylar arasında terör ve nükleer program açısından gerçekte farklılık bulunmadığını söyledi. Ayalon, Ahmedinejad’ın yeniden seçilmesinin İslâm Cumhuriyetinden yönelen tehdidin arttığını gösterdiğini savundu. Ayalon, uluslar arası toplumun İran tehdidini durdurması gerektiğini belirtti.

HAMANEY’DEN BİRLİK ÇAĞRISI

Öte yandan İran’da Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ın yeniden bu göreve seçilmesinin ardından seçimlerin şaibeli olduğunu iddia eden cumhurbaşkanı adayı Mir Hüseyin Musavi yanlıları sokağa dökülmüştü. Tahran’ın merkezindeki bazı semtlerde binlerce Musavi yandaşı seçim günü sokağa indi ve polisle çatıştı. Sonuçların açıklanmasının ardından İçişleri Bakanlığı yakınında toplanan ve “Hükümet insanlara yalan söylüyor” sloganı atan göstericilerin, Musavi’nin seçim kampanyası sırasında kullandığı yeşil renkli giysilerden giydikleri belirtildi. Bazı göstericiler araba lastiklerini ateşe vererek barikat kurarken, polisin göstericileri kovaladığı ve bazılarına şiddet uyguladığı ifade edildi. Musavi’nin sonuçları kabul etmediği ve yandaşlarına, “yalan ve diktatörlük üzerine kurulu” hükümeti desteklememeleri çağrısında bulunduğu belirtildi. Öte yandan İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, devlet televizyonuna verdiği demeçte, seçim sonuçlarını “Allah’ın takdiri” olarak tanımladı ve herkesi Ahmedinejad’ın arkasında birleşmeye çağırdı.

Dış Haberler Servisi

15.06.2009