Ele aldıkları konu üzerinde bilgileri takip, tasnif ve ihtiyaç halinde dosya şeklinde, ilgili birimlere tavsiye niteliğinde sunarlar. Çalışma alanları, bölge ve yerel etkilere göre değişir.

İletişim çağında bilginin çok kıymetli olduğu bu dönemde, bilgi ve teknoloji devrimi, ulus devletlerin bilgi tekeli, politika sorunları, devletin büyüklüğünün genişlemesi, hükümetlere ve seçilmişlere yönelik güven oluşumu, küreselleşme, devlet ve devlet dışı aktörlerin sayısının artması gibi durumlarda, analiz raporu üretirler. Devletlerin fikirlerini bir nevi Sosyal, Ekonomik, Ticari ve Hukuk alanlarında paylaşma görevi görürler. Devletler düşüncelerini bu kuruluşlar tarafından ifade ederlerken, kendi ülkelerinin kazanımlarını her zaman önde tutarlar. Bir çok ülkenin kendi düşüncelerine karşı geliştirdikleri görüş, paylaşım, yön verme yada değişimi birlikte üretme gibi sıfatlar takınırlar.

1- Dış politikada yeni düşünce ve alternatif fikirler üretebilirler,

2- Hükümetle birlikte çalışmaya hazır uzmanların eğitim ve insan kaynaklarını sağlayabilirler,

3- Üst düzey tartışma ortamı hazırlayarak, Devlet reisleri başta olmak üzere her konuğu alabilirler. Ör; Davos ve benzeri,

4- İlgili ülke vatandaşlarını gelişmeler hakkında bilgilendirirler,

5- Arabuluculuk, çatışmaların çözülmesi yada yeni barış gelişmeleri konusunda resmi çabaları tamamlayıcı alternatif projeler üretirler,

Bu kuruluşların merkezi, konumu, etki alanı, bütçesi ve etkin olan sözcülerine dikkat etmek gerekir. Özellikle İsrail-Hamas savaşı sırasında gördük ki bu tarz kuruluşlar, dünya halklarının rağmen, devlet yöneticileri üzerindeki etkileri ortada. Dünya halklarından yükselen sese kulak tıkayan yöneticilerin, bu kuruluşlar tarafından yönlendirildiğini, manipüle edildiğini çok rahatlıkla ifade edebiliriz.

Uluslararası İlişkilerin gelişmesi, Güvenlik konuları, Ekonomi-Politik Konular, Dünyanın geleceği, Nüfus planlaması, Tarımsal Faaliyetler, Dijital dönüşüm gibi bir çok konuda yön Veren bir anlayışın bu kuruluşlar nezdinde etkinliği giderek artmaktadır. Lobi faaliyetleri en etkin oldukları alanlardır. Think Tank kuruluşları yeni dünya düzeninin vazgeçilmez unsurları olmaya devam ediyorlar.

ABD’de;

1. Brookings Institution, Washington Merkezli olup, Amerikan Dış ve Ortadoğu Politikaları üzerinde çalıştığı bilinmekte.

2. Council on Foreign Relations, New York merkezli, Amerikan Dış Politikası ve Ulusal Güvenlik konusunda etkili.

3. Carnegie Endowment for International Peace, Washington merkezli olup, Nükleer Silahsızlanma noktasında etkili bir kuruluştur.

4. Heritage Foundation, Washington merkezli, Savunma Füzeleri noktasında etkin kuruluştur.

ABD Dışında ise;

1-Chatham House Londra kaynaklı, Uluslararası Ekonomi ve Bölgesel Çalışmalar üzerine etkin düşünce kuruluşudur.

2- International Institute for Strategic Studies, Londra merkezli, Nükleer Silahsızlanma, Terörizmle Mücadelede etkin kuruluştur.

3-Stockholm International Peace Research Institute Solna, İsveç merkezli, Silahların Kontrolü, Çatışma Yönetiminde etkin bir kuruluştur.

4-Overseas Development Institute Londra kaynaklı, Uluslararası Gelişmeler, İnsan Hakları, İnsancıl Sorunlar üzerine etkindir.

Dünyada; Chinese Academy of Social Sciences, Çin, Al-Ahram Center for Political and Strategic Studies, Mısır, Japan Institute of International Affairs, Japonya, South African Institute of International Affairs, Güney Afrika, Institute for Defence Studies and Analyses, Hindistan, (11) dır.

ABD’deki Brookings Enstitü, İngiltere’den Chatham House, Belçika’dan Bruegel, İsveç’ten Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü, Çin Sosyal Araştırmalar Enstitüsü ilk beşte yer almaktadır. Türkiye hali hazırda dünya çapında bir düşünce kuruluşuna sahip değildir.

Yakın zamanda Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi'nin daveti üzerine, Türk Dış İşleri Bakanı "Çin ve Globalleşme Merkezi" adlı düşünce kuruluşunda bir konuşma yaptı. Pekin merkezli düşünce kuruluşu olmasına rağmen, Çin Komünist Partisi'nden bağımsızlığı hala tartışmalıdır. "Değişen Dünya Düzeninde Türkiye-Çin İlişkileri" ve Gazze'de yaşanan insanlık trajedileri konuları tartışıldı. Bu görüşmenin önemi Türkiye-Çin ilişkilerini yön verecek ve yeni yol haritası çizecek olmasıdır.

Kaynak; (11); Dünyada Ve Türkiye’de Think Tank Kuruluşları, Think Tank Institutions in the World and Turkey: A Comparative Analysis. Bilal Karabulut