Federal Meclis Bilimsel Hizmetler Dairesi’nin hazırladığı raporda, “Cumhurbaşkanı, ifadelerinde tamamen özgür değildir. Farklı ağırlık noktaları olan münferit meselelerde bu mümkün olsa da Cumhurbaşkanı dış politikada farklı bir rota izleyemez.” ifadeleri yer aldı.

Federal Almanya Parlamentosu’nda ‘aşırı siyasi açıklamalar yapıyor’ gerekçesiyle Cumhurbaşkanı Joachim Gauck hakkında bilirkişi raporu hazırlatılarak kendisine yetki sınırlarının hatırlatılması, Almanya’nın gündeminde bomba etkisi oluşturdu. Hıristiyan Demokrat Birlik Partili (CDU) Federal Meclis Başkanı Norbert Lammert’e bağlı Federal Meclis İdaresi’nin doğruladığı bilirkişi raporunda, Cumhurbaşkanının kendi siyasi rotasını çizemeyeceği şu tespitlerle açıklandı: “Cumhurbaşkanı, ifadelerinde tamamen özgür değildir. Farklı ağırlık noktaları olan münferit meselelerde bu mümkün olsa da Cumhurbaşkanı dış politikada farklı bir rota izleyemez.” 

Alman Anayasasının 59’uncu maddesinde yer alan “Cumhurbaşkanı, federal devleti, devletler hukuku açısından temsil eder.” hükmünün hatırlatıldığı bilirkişi raporu ile Cumhurbaşkanı Joachim Gauck’un siyasi açıklamalarının incelemeye alınması dikkat çekti.

Özellikle yurtdışı ziyaretlerinde demokrasi, bireysel özgürlükler ve hukuk devleti konularında mesajlar vererek demokrasinin gelişmediği baskıcı rejimlere yönelik eleştirilerde bulunan Cumhurbaşkanı Gauck’un yetki kapsamının mercek altına alınmasını kaleme alan Bild gazetesi, Federal Meclis Bilimsel Hizmetler Dairesi tarafından hazırlanan rapordan kesitler sundu. Cumhurbaşkanının yetkileriyle ilgili olarak bilirkişi raporunun “Cumhurbaşkanı’nın her tür ‘tali’ (ikinci derecede olan) dış politikadan kaçınmakla yükümlü olduğu sonucuna varılmıştır.” şeklinde hüküm içerdiği hatırlatıldı. 

SİYASİ KONUŞMALARIN DENETLENMESİ GÜNDEMDE

Almanya’nın gündemine oturan ilgili bilirkişi raporunun hazırlanmasına hangi milletvekili ve parlamenterlerin öncülük ettiği Federal Meclis İdaresi tarafından açıklanmazken, iktidar partisine mensup Federal Meclis Başkanı Norbert Lammert’in, cumhurbaşkanını ilgilendiren incelemeye onay vermesi ‘demokrasilerde kimse hukuktan üstün değildir’ yorumlarının yapılmasına neden oldu. “Cumhurbaşkanı, ifadelerinde tamamen özgür değildir.” tespitinin bulunduğu raporda Federal Anayasa'da yer alan hükümlere dikkat çekildi. 

Federal Meclis Bilimsel Hizmetler Dairesi’nin Almanya Cumhurbaşkanı Joachim Gauck ile ilgili raporu, Cumhurbaşkanı’nın siyasi içerikli konuşma metinlerinin Alman Federal Hükümeti tarafından kontrol edilip edilemeyeceği mevzuunu da ele aldığı kaydedildi. Anayasa hukuku literatüründe kontrol mekanizmasının ağırlıklı olarak reddedildiği, fakat münferit durumlarda federal hükümetle yakın mütalaa gerekliliği bulunduğunun altı çizildi. 

Almanya Cumhurbaşkanı'nın dış politika alanındaki yetki kapsamının Anayasa’da çok açık biçimde düzenlenmemesi Cumhurbaşkanı'nın siyasi konuşmalarının denetlenmesini gündeme taşıdı.