NEFİS SABIRSIZDIR

Bahsettiğiniz cümle, Yirmi Birinci Sözün Birinci Makamı Üçüncü İkazında geçiyor.

Üçüncü İkaz, namaza karşı tembellik gösteren nefse sabır dersi veriyor.

Nefis sabırsızdır. Namazı terk edişinin önemli bir sebebi sabırsızlığıdır. 

Oysa bilir ki, namazın mükâfatı çok büyüktür ve doğrudan cennettir. 

Öyle bir cennet ki, tam da nefsin arzuladığı damak tadına uygun! Namazsızlığın da cezası ve pişmanlığı çok büyüktür. 

Nefis bunu bilir; ama bu kâr etmez! 

Nefis itaat etmek istemez!

Nefis yine de namaza karşı ihmalkârdır. 

SABIR KUVVETİNİ AKILLICA KULLANMALI

Peki, sorun nerede? Sorun, nefsin sabırsızlığındadır.

Nitekim bu bahsin başındaki soru da sabırsızlıkla ilgilidir. 

Orada nefis diyor ki: “Namaz iyidir. Fakat her gün her gün beşer defa kılmak çoktur. Bitmediğinden usanç veriyor.”

Üçüncü İkaz’da Bediüzzaman bir tesbit yapıyor: Nefsin elinde muazzam bir sabır kuvveti vardır. Şu an’a kâfi gelir. İnsan ruhundaki büyük sabır kuvveti, şu an verilen her türlü derde, acıya, kedere, sıkıntıya, üzüntüye dayanmaya yeterlidir. 

Ama insan sabır kuvvetini sağa ve sola, yani geçmişe ve geleceğe dağıtıyor. 

Hazırda bir kuvvet kalmıyor.

Bu durumda insan, hazırdaki bir acıya, derde ve sıkıntıya dayanamıyor, of of çekiyor. Yorgun ve bitkin düşüyor.

NEFSİN SABRA VİRÜS BULAŞTIRAN CERBEZELERİ 

Meselâ şu vakit, diyelim öğle vakti… 

Öğle namazını kılmak, bakıyorsunuz nefse sıkıntı veriyor! Oysa neden sıkıntı veriyor? En fazla on dakikalık bir ibadet değil mi bu?

Mükâfatı da fevkalâde büyük değil mi? 

Evet! Her şeye evet!

Ama nefis diyor ki: “Namaz iyidir iyi olmasına; ama şu kadar zamandan beri namaz kılıyorsun!” —Böylece nefis, hazır sabrının bir kısmını geçmişe dağıtmış oldu.—

Başka? “Daha da bitmedi!”

Daha? “Ömür boyu da kılacağım diyorsun!” 

Sonra? “Buna dayanılır mı? Bunun bir sonu olmalı!”

-Nefis, sabrının önemli bir kısmını da böylece geleceğe gönderiyor. 

Hazırda dayanacak gücü ve kuvveti kalmıyor. 

Nefis, kendisinin ebedî dünyada yaşayacağını vehmediyor ve eldeki hazır sabır kuvvetini dağıtıyor. 

SABIRDA NEFSİN DE MENFAATLERİ VAR

Oysa Bediüzzaman, menfaatperest nefse burada önemli menfaatlerini hatırlatıyor: Öncelikle, geçmişte şu kadar namaz kılmış ise, bunun zahmeti bitmiş, yorgunluğu gitmiş, sevabı ve rahmeti kalmıştır. 

Bunun için nefsin eyvah etmesi çok yersizdir! 

Çünkü sevaba ve feyze eyvah edilmez; bilâkis memnun olunur! Memnun olduğu dakikada sabrı da bundan güç kazanacaktır. 

Gelecek zamana gelince… 

Ömür boyu namaz kılacağım diye hayıflanmak yine akıl kârı değildir. 

Çünkü ömür dediğin nedir ki? 

Ömrün ne kadar bilir misin?

Hem, gelmemiş zaman için şimdiden hayıflanmak akıllı bir iş midir?

Bediüzzaman diyor ki: “Gelecek günler ise, madem gelmemişler, şimdiden düşünüp usanmak ve fütur getirmek, aynen o günlerde açlığı ve susuzluğu ile bugün düşünüp, bağırıp çağırmak gibi bir divaneliktir. 

Madem hakikat böyledir, akîl isen, ibadet cihetinde yalnız bugünü düşün. Ve “Onun bir saatini ücreti pek büyük, külfeti pek az, hoş ve güzel ve ulvî bir hizmete sarf ediyorum” de. O vakit senin acı bir füturun, tatlı bir gayrete inkılâp eder.”2

Dipnotlar:

1- Sözler, (yeni tarz) s. 426.
2- Sözler, (yeni tarz) s. 427.