Namaz için niyet ederken “uydum imama” tarzında bir irade beyanımız vardır. Bu beyan bizi imama bağlıyor. Artık biz namazda imama uymuşuz. İmamın okuyuşu bizim okuyuşumuz olmuştur. İmama fiili olarak da uymamız gerekiyor. Aksi takdirde:

a) İmamdan önce davranırsak, mesela secdeye gitmek üzere imam “Allahü ekber” dediğinde biz imamdan önce başımızı secdeye koyarsak veya secdeden kalkış için imam “Allahü ekber” demeden ve başını kaldırmadan biz başımızı secdeden kaldırırsak namazımız bozuluyor. Çünkü imamdan önce hareket etmekle imamın önüne geçmiş, imama uymamış olmaktayız. Aynı şekilde namazın rükünleri arasındaki intikallerde imamdan önce hareket edersek namazımız bozulur. 

b) Namazda imamdan geriye kalmak da namazın insicamını bozar. Eğer çokça ve sürekli geç kalıyorsak, namazımızı bozar. Şafii mezhebine göre iki rüknü imamdan sonra yapmak namazı bozar.  

Dolayısıyla madem imama uymuşuz; imamın okuyuşu da, rükünler arası intikali de bizim için önemlidir. İmam “Allahü ekber” dediğinde gizli okuyuşumuzu sona erdirerek imama uymalıyız. Mesela rükûda veya secdede isek tespihimizi hemen bitirip veya oturuşta isek tahıyyatı veya salâvatları kesip imama uymalıyız. 

İmam bir sonraki rükne gittiğinde bizde gecikme varsa, imam gittiği rükünden çıkmadan biz imama yetişmeliyiz. Daha fazla gecikmeye meydan vermemeliyiz. Mesela imam secdeye gittiğinde bizde gecikme var ise, en azından imamın son tespihinde secdede imama yetişmeli ve biz bir tespih söylediğimizde imam secdeden kalkmışsa biz de bir ile yetinerek secdeden kalkmalı; böylece imama yetişmeliyiz. 

İki secde arası celsede gecikmişsek, yani biz secdeden kalkarken imam secdeye gidiyorsa, biz de “sübhanallah” diyecek kadar celse yapıp imama secdede yetişmeliyiz. 

***

NAMAZDA TAKKE KULLANMAK 

Mehmet Bey: “Takkesiz namazın daha makbul olduğu söyleniyor. Doğru mudur?”

Muhammed İbnu  Rükane, babasından (ra) naklediyor: “Resulullah (asm) buyurdular ki: “Bizimle müşrikler arasındaki fark, kalansuveler üzerindeki sarıklardır.”1

Kalansuve, bu gün başı derince örten ince örgülüsüne takke dediğimiz, kalın ve başı daha derin örten mamüllere fes, külah veya kimi yerde terlik denen, başı örten, üzerine sarık sarılabilen bir baş giysisidir. 

İşin doğrusu, sünnet olan, kalansuve üzerine sarık sarmaktır. Peygamber Efendimiz’in (asm) namazda kalansuvesiz sarık kullandığı (sarığı doğrudan başa sardığı) görülmüş, ama sarıksız kalansuve kullandığı rivayet edilmemiştir.

Bununla beraber genellikle âlimler, sarık sarmanın zor veya mümkün olmadığı zaman ve durumlarda “başı örtme” prensibiyle bir giysinin –adı ne olursa olsun- sarık niyetiyle başa giyilmesi halinde sarığın yerini tutacağı kanaatindedirler. Bu kanaat yaygınlaşmıştır. 

Elbette faziletli olan namazda mümkünse sarık sarmaktır. Fakat sarık imkânı yok ise, “mü’minin niyeti amelinden hayırlıdır”2 hadisi fetvasınca başı örten bir nesne inşallah yeterli olur. 

Diğer yandan Müslümanların takkesi derin, Yahudilerin kipası ise sığdır.  

Dipnotlar       

1- Ebu Davud, Libas 24, (4078); Tirmizî, Libas 47, (1785)
2- Câmiü’s-Sağîr, 6:291, 292; Ramûzü’l-Ehâdis, s. 453; Kenzü’l-Ummâl, 3:419, hadîs no: 7236