Buna bağlı olarak, 2015 yılında, Şirket sermayesinin yüzde 80’i, Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğüne, yüzde 20’si Sudan’a ait olmak üzere Türk Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık Anonim Şirketi kuruldu.

“10 milyon dolar” sermayeyle kurulan şirket Türkiye’de üretilemeyen ya da yetersiz üretimi olan ürünleri Sudan’da üretecek, bunun için de Sudan’da 1 milyon dönümlük bir sulanabilir arazi kiralayacaktı. Önce 12 bin 500 hektar arazide pilot çiftlik kurulması, sonra 780 bin 500 dönüm tarım arazisinin Türk girişimcilere açılması kararlaştırdı.

Türkiye’nin Sudan’da tarımsal üretim yapması konusundaki çalışmalar Mehdi Eker’in bakanlığı döneminde başladı. Faruk Çelik ve Bekir Pakdemirli döneminde ise konu sürekli gündemde tutuldu.

12 Eylül 2018 tarihli haberde Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, “Türkiye ile Sudan arasındaki tarım ve hayvancılığa dayalı iş birliğinin hayata geçirilmesinde önemli mesafeler kat ettik.” demişti.

Pakdemirli, ayrıca Sudan’da helikopterle ve karadan tarım arazilerini gezdikten sonra, “En sonunda arazimize kavuşmuş olduk, şimdi içindeyiz. Bu araziyi Kasım ayından itibaren tamamen Sudan hükümetinden teslim almış olacağız. Türk hükümeti olarak örnek çiftlik ve örnek üretim yapılması konusunda her türlü adımı atmış olacağız.” müjdesini vermişti.

Çok “hazîn” son haberimiz: (Geçen şu 10 yılın nihayetinde) Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan imzası ile 30 Kasım 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan karar ile Sudan ile Türkiye arasında kurulan ortak şirketin tasfiyesine karar verilmiş.

Oysa feshedilen şirkete Türk ve Sudanlı Yönetim Kurulu üyeleri atanmış, 2021 yılında yönetim kurulu üyelerine huzur hakkı olarak 419 bin 965 TL verilmiş, 66 bin 300 TL de ikramiye ödenmişti. Ayrıca 49 bin 716 TL müşavirlik ücreti ile 124 bin 584 TL kira gideri ödemesi yapılmıştı. Şirketin genel müdürü Hasan Gezginç, geçen yıl TBMM’de soruları yanıtlarken Sudan’ın istenen araziyi bizlere “hiç vermediğini” itiraf etmişti...

Türkiye’nin şu “tamamen yerli ve de millî” ekilebilir tarım alanlarıyla ilgili, Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar, “Türkiye’nin karasal yüzölçümü 769 bin 632 kilometrekare. Bunun yüzde 27,7’si tarım alanı olarak kullanılabiliyor. Bu oran esas alındığında Türkiye, yüzölçümü oranına göre en fazla tarımsal alana sahip 15 ülke arasında Ukrayna, Hindistan ve Nijerya’nın ardından ‘4. Sırada’ yer alıyor. Ukrayna, karasal alanının yüzde 56, Hindistan yüzde 53, Nijerya yüzde 37’sinde tarım yapıyor. Oran, 15 ülke içinde Rusya’da yüzde 7, Avustralya’da yüzde 6, Kanada’da yüzde 5’e kadar düşüyor.” demekte.

Başa dönecek olursak; asıl can alıcı sorumuz, belki de “sorunsalımız” ise şu: Ekilemeyen, “hiç ekilemeyecek” şu bilmediğimiz “yabancı” toprakları acaba kim ya da kimler şu “99 yıllığına” kiralar!?..

Cevaplarınızı bekliyorum…