Zirvenin 38 maddelik sonuç bildirgesinin sonuna Ukrayna için 6 maddelik ek yazılması Transatlantik ilişkiler açısından olumlu karşılanıyor. Ancak bildirgede Gazze’deki işgale her hangi bir atıfta bulunulmaması sorun teşkil ediyor.

Bildirge esas itibarıyla NATO’nun kollektif savunmasını üç temel görev yoluyla sürdürmeye ve iyileştirmeye odaklanıyor. Bunlar “caydırıcılık ve savunma, kriz önleme ve yönetimi ve işbirlikli güvenlik”tir. Bir anlamda NATO’nun 32 üyesinin topraklarını ve çıkarlarını savunmakla ilgili. Bundan dolayı Washington DC Zirvesi’nin muhtevası, Rusya’ya karşı koyma ve Ukrayna’yı destekleme çabalarıdır.

Yine zirve bildirisi, başka yerlerdeki “çatışma, kırılganlık ve istikrarsızlığın” NATO güvenliğini doğrudan etkilediği fikrine dayanarak, Transatlantik dışındaki riskleri ve fırsatları da ele alıyor. Bildiri, NATO’nun Ortadoğu’daki çıkarlarını teyit ederken, üye devletlerin, NATO’nun 1994’te kabul ettiği “Akdeniz Diyaloğu kapsamındaki Tunus, Fas, İsrail, Mısır, Moritanya, Ürdün ve Cezayir’le Barış İçin Ortaklık Projesi” üzerinden ilişkilerin güçlendirilmesi hedefler arasında.

Ayrıca 2004’te İstanbul Zirvesi’nde alınan kararla başlatılan “İstanbul İşbirliği Girişimi’yle NATO’nun Kuveyt, Bahreyn, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri arasında işbirliği ve ortaklık ilişkisinin” yürütülmesinde ilerleme kaydedilmesi de amaçlanıyor. Böylece NATO hem Akdeniz Diyaloğu hem de İstanbul İşbirliği Girişimi’yle, Ortadoğu’daki gelişmelere kayıtsız kalmadığını göstermeye çalışıyor. Bir de NATO’nun Irak Misyonu’nun ve NATO Kuveyt Bölge Merkezi’nin muhtelif alanlarda güçlendirilmesi kabul gördü.

Aslında NATO’nun, Ortadoğu’daki ortaklarıyla ilişkisi sadece güvenlik politikalarına dayanmıyor. NATO, bu bölgedeki petrol ve doğalgaz ihracatçısı ülkelere iklim değişikliğinin etkisini hatırlatıyor. NATO, sınırlı miktardaki hidrokarbon enerji kaynaklarının yerine bu bölgeyi “güneş, rüzgar ve yeşil hidrojen” gibi yenilenebilir kaynakların küresel tedarikçisi olması yönünde teşvik ediyor. Buna rağmen Ortadoğu’daki partnerlerinden, NATO güçlerinin enerji ihtiyaçlarının “güvenli, dayanıklı ve sürdürülebilir” sağlanmasını da vurguluyor.

Bildirgede İran, “Rusya, Çin ve Kuzey Kore’yle” aynı kategoride değerlendirilip, “İran’ın bölgedeki istikrarsızlaştırıcı eylemlerinin Transatlantik güvenliğini olumsuz etkilediği” belirtildi.

Rusya’nın, Kırım’ı 17 Mart 2014’te ilhakıyla başlayan süreç, Ukrayna’yı 22 Şubat 2022’de işgale başlamasıyla neticelendi. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa kıtasındaki en büyük işgal, hâl-i hazırda devam ediyor. Dolayısıyla “Rusya, NATO’nun güvenliği ve doğrudan tehdit olma” özelliğini koruyor.

Bildirgenin toplam 44 maddesinin 11’i “Rusya’nın Ukrayna’daki işgalini ele alıyor”. Diğer 11 madde ise, “Rusya’dan NATO üyelerine dolaylı gelen riskler, tehditler ve zorluklar” konusunda. Bununla birlikte 10 madde de “NATO’nun Ukrayna’ya desteğinden” bahsediyor. Diğer bir ifadeyle, Ukrayna ve Rusya merkezli bir zirvenin gerçekleştiği aşikâr.

NATO bildirgesinde, “Ukrayna’yı desteklemek için güvenlik işbirliğinin kurumsallaştığı, bu ülkeye 2025’te 40 milyar Euro’luk fon sağlanması ve sonraki yıllarda bu fonun sürdürülebilir seviyelerde verilmesi” taahhüt edildi. Bunun anlamı önümüzdeki birkaç yıl boyunca Ukrayna’daki savaşın devam edeceğidir. Yani NATO, birkaç yıl daha Ukrayna’ya ağırlık verecektir.

Bildirgede Gazze’deki işgalle ilgili irade beyan edilmemesi, Akdeniz Diyaloğu ve İstanbul İşbirliği Girişimi’yle alan dışı bölgelerle de ilgilendiğini gösteren NATO için çelişkilidir. Zirve bildirgesi, NATO’nun Transatlantik güvenliğe öncelik verdiğinin delilidir.