Şam’daki saldırıda, İranlı en az yedi kişinin hayatını kaybettiği biliniyor. Öldürülenler arasında “İran Devrim Muhafızları’nın Kudüs Gücü Komutanları’ndan General Muhammed Rıza ve yardımcısı General Hadi Haj Rahimi ile General Hüseyin Aman Allahi gibi üst düzey şahıslar” bulunuyor.

İran “muhtelif kaynaklara göre 100 ile 300 arasında SİHA ve füzeyi fırlatmış olsa da, hemen hemen hepsi etkisiz hâle getirildi. Tahran’ın misillemesiyle ilgili farklı yorumlar da mevcut.

Ancak Gazeteci Ali Hashem’in saldırıdan saatler önce “@alihashem_tv” isimli X hesabından 13 Nisan’da “Göstergeler, İran’ın bölgesel bir savaşa yol açmadan başarıyı garantilemek için birden fazla araç kullanarak İsrail’e karmaşık bir saldırı hazırladığını gösteriyor. Planlarda İsrail’in muhtemelen İran’ın kendi içindeki potansiyel tepkileri de dikkate alınıyor. Kritik olan, saldırıdan sonraki gün” (https://twitter.com/alihashem_tv/status/1779213399865373045) paylaşımı dikkat çekiyor. Ali Hashem’in aynı gün bir sonraki X paylaşımı ise “Pazar günü erken saatlerde İran’ın, Irak, Suriye ve Lübnan’daki Devrim Muhafızları ve İran Destekli Gruplar tarafından İsrail’e yönelik geniş çaplı bir saldırı başlatmasını bekliyorlar” (https://twitter.com/alihashem_tv/status/1779215090543214877) şeklindeki notu da düşündürücü. 

Saldırılar İran’ın, işgal altındaki Kudüs ve Mescid-i Aksa gibi kutsal yerlerin İsrail işgalinden ve kontrolünden kurtarılması amaçlı girişimini sembolize ediyor. Birde saldırılarla İsrail’in, İran’ın Direniş Ekseni karşısında temsilen zayıfladığının da yansıtılmaya çalışıldığı ihtimaldir.

Bununla birlikte İran’da derinleşen mevcut sosyo-ekonomik sorunlara 15 Kasım 2019’da “akaryakıttan devlet sübvansiyonlarının kaldırılması”nın, yani zam yapılması ülkede geniş çaplı gösterilere yol açmıştı (Yeni Asya, 23.11.2019).

Ayrıca “İran rejiminin sosyo-politik uygulamalarından dolayı, 1979 İslam Devrimi’nden beri vatandaşlarıyla bazen karşı karşıya geliyor. Yakın geçmişte bunlardan en önemlileri 2009’daki hileli seçimlere yönelik protestolar, 2017’deki başarısız ekonomi yönetimine karşı gösteriler ve 2019’da akaryakıt zamları hakkındaki yürüyüşler şeklinde sıralanıyor. Birde kıyafet kanununa aykırı giyindiği gerekçesiyle, 13 Eylül’de 2022’de gözaltına alınan Mahsa Amini’nin 16 Eylül 2022’de öldüğünün bildirilmesinin ardından, İran genelinde rejim karşıtı ciddi protestoları başlatması ise, “İran baharı mı?” tartışmalarını başlatmıştı (Yeni Asya, 27.09.2022).

İran’da sosyo-ekonomik ve sosyo-politik nedenlerden kaynaklı, muhtelif toplumsal unsurların protestolarının Tahran’ı ülke içi kontrolü sağlamak ve devrim rejimini ayakta tutabilmek için ciddi bir krizle karşı karşıya bırakıyor. Tahran yönetiminin, İsrail’e karşı gerçekleştirdiği son saldırılar sayesinde, bazı kesimler arasında rejimden yana bir konsolidasyon sağladığı kuvvetle muhtemeldir.

Benzer durum İsrail’de Binyamin Netanyahu ve hükümeti için de geçerli. Yolsuzlukların araştırılmasını engelleyen Makullük Doktrini Yasası’ndaki değişiklik teklifinin 24 Temmuz 2023’te Parlamento’da kabul edilmesi; ekonomik temelli protestoların Hamas’ın 6 Ekim 2023’te İsrail’e saldırmasıyla, Netanyahu hükümetinin tüm gösterileri yasaklaması; 7 Ekim 2023’te başlayan Gazze işgalinde Netanyahu hükümetinin, Hamas’ın elindeki İsrailli rehinelerin kurtarılmasında yetersiz kaldığı iddiaları da, rehinelerin aileleri ve yakınları tarafından protesto edilmişti. Gazze’deki savaşa karşıt İsrailli gruplar da Netanyahu’nun evinin bulunduğu caddede gösteriler yapmışlardı.

Dolayısıyla İran saldırıları, İsrail’de de savaş taraftarlarının saflarını sıklaştırmış ve Netanyahu’ya göstericilere daha fazla baskı uygulama alanını açmıştır demek yanlış olmayacaktır.