Yüzlerce esere imza atan ve “Hüccetü’l-İslâm” lâkabıyla tanınan büyük müceddit İmam-ı Gazâlî, 18 Aralık 1111’de Tûs'da vefât etti.
Fakir bir ailenin çocuğu olan Gazâlî, 1058-1111 yılları arasında yaşadı. Yaşadığı asırda, sadece Müslümanların değil, başka dinden olan insanların da takdir ve hayranlığını kazandı.
Kelimenin tam anlamıyla, yaşadığı çağı üstün ahlâk ve ilmî vukufiyetiyle aydınlatmış, kalp ve akılları nurlandıracak harikulâde eserler telif ederek tarihe mal olmuş ender bir şahsiyettir.
Bu sebeple, onun , hem büyük bir imam, hem müceddit, hem de müçtehid bir şahsiyet olduğu, Müslümanlar arasında umumî kabul görmüştür.
Yaklaşık 200 kadar kitabın müellifidir. Ayrıca, yaşadığı devirde küçükten büyüğe, çobandan sultanlara kadar sayısız insana tesirli nasihatlerde bulunmuş, yahut nasihat dolu mektuplar göndererek insanları adâalet ve hidayet yoluna sevk etmeye vesile olmuştur.
İşte, bütün insanlık camiasının da takdir ve hürmetle yâdettiği o büyük imamın kısa, veciz iki-üç müessir nasihati:
"Belâya da şükretmek lâzımdır. Çünkü, küfür ve günahlardan başka belâ yoktur ki, içinde senin bilmediğin bir iyilik olmasın! Allah, senin iyiliğini senden iyi bilir."
"Bir sözü söyleyeceğin zaman, düşün! Eğer o sözü söylemediğin için mesul olacaksan, söyle. Yoksa sus!"
"İnsanlar birbirinin dışını görür. Allah ise, hem dışını hem içini görür. Bunu bilen bir kimsenin işleri ve düşünceleri edepli olmalı."
Sultan Sencer’e mektup
Bir dönem (1091...), Bağdat’taki Nizamiye Medreselerinin Başmüderrisliğinde de bulunan İmam-ı Gazâlî Hazretlerinin, Büyük Selçuklu Devletinin başındaki Sultan Sencer’e nasihat için şu mektubu yazıp gönderdiği rivâyet edilir:
“Alla, İslâm beldesinde muvaffak eylesin, nasibdâr kılsın. Âhirette de, yanında dünya padişahlığının hiç kalacağı mülk-i azim ve sultanlığı ihsan etsin.
"Cenâb-ı Hakk’ın, ahirette bir insana ihsan edeceği şeylerin yanında, bütün dünya bir kerpiç gibi kalır. Yeryüzünün bütün beldeleri, vilayetleri, o kerpicin tozu toprağı gibidir. Kerpicin ve tozunun toprağının ne kıymeti olur? Ebedî sultanlık ve saadet yanında, yüz senelik ömrün ne kıymeti vardır ki, insan onunla sevinip mağrur olsun?
"Ebedî sultanlığa kavuşmak, herkes için güç bir şey ise de, senin için kolaydır. Çünkü Resulullah (asm) buyurdu ki: 'Bir tek gün adaletle hükmetmek, altmış senelik ibadetten efdaldir.' İşte, bu senin için bundan iyi fırsat olamaz!"
Risâle-i Nur’da Gazâlî
Dokuz yüz sene evvel yaşayan ve asırlara hükmeden İmam-ı Gazâlî’nin ismi, Risâle-i Nur Külliyatında da mükerreren zikrediliyor.
İşte, o mübarek şahsiyetin takdir ve sitayişle yâd edildiği bahislerden birkaç örnek..
* * *
Malûm olsun ki, Celcelûtiye’nin esası ve ruhu olan (....) İmam-ı Ali Radıyallahu Anhın en mühim ve en müdakkik üveysî bir şakirdi ve İslâmiyetin en meşhur ve parlak bir hücceti olan Hüccetü’l-İslâm İmam-ı Gazâlî (ra) diyor ki: "Onlar vahiyle Peygambere (asm) nazil olduğu vakit, İmam-ı Ali’ye (ra) emretti, ’Yaz’; o da yazdı, sonra nazmetti." (8. Şuâ)
* * *
İmam-ı Gazâlî, İmam-ı Nureddin’den ders alarak, Celcelûtiye’nin hem Süryanî kelimelerini, hem kıymetini ve hâsiyetini şerh etmiş. (8. Şuâ)
* * *
"Daire-i imkânda daha ahsen yoktur" olan sözü İmam-ı Gazalî’ye dediren, hilkatteki kemâl ve hüsün... (Muhakemat)
* * *
Arkadaş! Bütün asırlar o Asr-ı Saadetin güneşinden Ebû Hânife, Şâfiî, Ebû Yezid, Cüneyd-i Bağdadî, Abdülkadir-i Geylânî, İmam-ı Gazalî, Muhyiddin-i Arabî, Ebû Hasen-i Şâzelî, Şah-ı Nakşibend, İmam-ı Rabbânî (radiyallâhü anhüm ecmaîn) gibi binlerce nurânî ziyâdar yıldızlar ayrılıp âlem-i beşeri tenvir etmişlerdir. (M.Nuriye)
* * *
İmam-ı Gazalî, İmam-ı Rabbânî gibi muhakkıkîn-i ehl-i tarikat derler ki: "Birtek Sünnet-i Seniyyeye ittibâ noktasında hâsıl olan makbuliyet, yüz âdâb ve nevâfil-i hususiyeden gelemez. Bir farz bin sünnete müreccah olduğu gibi, bir Sünnet-i Seniyye dahi bin âdâb-ı tasavvufa müreccahtır" demişler. (Mektubat)
***
@salihoglulatif:
Sana sataşana sakın aldırış etme,
Dahildeki kavgalara hiç prim verme,
Zira, sırf bu işi meslek edinenler var;
Sırf bu meslekten geçinenler var.
Kavgasız-çekişmesiz yapamıyorlar.
Bırak bağnazları kendi hallerine;
Eriyip tükensinler, kahrolup gitsinler.