Nasıl olacağı hususunda ittifak olmasa da hem sosyal, hem siyasî, hem de ekonomik anlamda büyük bir değişim yaşanacağı tahmin ediliyor.

Meselâ, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak, koronavirüs salgını sonrasının bir milât olacağını ifade ederken şöyle demiş: “Kovid-19 öncesi ve sonrasında, yemek yeme alışkanlıklarımızdan, tatil yapma, eğlenme, teknoloji kullanma, aile ilişkilerimizden, yatırım alışkanlıklarımıza kadar yenilik olacağı görülüyor. İş dünyamız açısından bakarsak, önce insanımızın sağlığı, onun yanında da işletmelerimizin faaliyetlerinin sürdürülmesine de gayret edeceğiz.” (AA, 30 Mart 2020)

Türkiye’nin Seul Büyükelçisi Ersin Erçin ise virüsle mücadelede başarı gösteren Güney Kore örneğini şöyle özetlemiş: “Güney Kore, günde 20 bini bulan, bugün itibariyle toplamda 400 bini geçen test sayısıyla nüfusuna oranla dünyada en çok test yapan ülke konumunda. Hastalık belirtisi göstersin göstermesin isteyen herkese ücretsiz olarak test yapılmaya başlandı. 96 sağlık merkezinde bu testler dakikalar için sonuçlandırılıyor.”    

Bu ve benzeri gelişmeler hadisenin maddî yönüyle ilgili. Bir de sosyal ve manevî sahada yaşanan ya da yaşanacak hadiseler var. Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) teşhisiyle tedavi gördüğü hastaneden taburcu edilen Galatasaray Teknik Direktörü Fatih Terim’in beyanları buna işaret ediyor. Yaşadıklarının bir sınav olduğunu ve bu süreçten çok şey öğrenerek çıkacağını söyleyen Terim, Instagram hesabından bir mesaj yayımlamış ve şöyle demiş: “Tüm dünyanın geçtiği bir sınav bu. Kimimiz virüsle, kimimiz sabırla, kimimiz akıl ve izanla sınanıyoruz. Allah, herkesin sınavını, kalbine göre versin. Ben, bu sınavdan çok şey öğrenerek çıkacağım. Daha çok kıymet bilecek, karantina süreci sonrası aileme ve sevdiklerime daha çok vakit ayıracağım. Ürettiğim, katkı sağladığım her şeyin bana daha çok huzur vermesini sağlayacağım. Daha çok affedeceğim, daha az üzülmeye çalışacağım.”

Zaten dünya hayatı başlı başına bir imtihan. Ancak ‘zalim ve cahil’ olan insan, ekseriyetle imtihanda olduğunu unutuyor. Dünyaya hükmettiğini düşünen insanların gözlerin dahi görmediği bir virüse mağlûp olması inşallah büyük uyanışlara vesile olur. Paranın, pulun, makamın ve mevkinin bir önemi olmadığı bu salgın vesilesiyle bir defa daha görüldü ve anlaşıldı. 

Bakınız, Bediüzzaman Hazretleri dünyanın faniliğini nasıl resmetmiş: “Aklı başında olan insan, ne dünya umurundan kazandığına mesrur ve ne de kaybettiği şeye mahzun olmaz. Zira dünya durmuyor, gidiyor. İnsan da beraber gidiyor. Sen de yolcusun. Bak, ihtiyarlık şafağı, kulakların üstünde tulû etmiştir. Başının yarısından fazlası beyaz kefene sarılmış. Vücudunda tavattun etmeye niyet eden hastalıklar, ölümün keşif kollarıdır. Maahaza, ebedî ömrün önündedir. O ömr-ü bâkide göreceğin rahat ve lezzet, ancak bu fâni ömürde sa’y ve çalışmalarına bağlıdır. Senin o ömr-ü bâkiden hiç haberin yok. Ölüm sekeratı uyandırmadan evvel uyan!” (Mesnevî-i Nûriye, s. 111)

Evet, ebedî ömrümüzün önümüzde olduğunu bilmeli, ona hazırlanmalıyız. Ve tabiî ki aslı mesele ölüm anı bizi uyandırmadan evvel uyanabilmekte. Hangi iş bize bu sağlıyorsa o iyidir. Yoksa gaflet uykusunu kalınlaştıran hiçbir şey insanın dostu ve mahbubu değildir. Ölmeden önce uyanalım vesselâm.