Açlık ve sebep olduğu ‘terk-i adet/hastalık’lar sebebiyle bir değil, binden fazla insan bu dünyadan göçtüğüne göre, ‘dünyaya hükmeden büyük devlet başkanları’nın övünmeye hakları yoktur.

Tabiî ki mesele, problem, dert sadece açlık değil. Çare bulunması icap eden dertlerden biri de israftır. Yerli yerinde kullanılmayan, çöpe giden, boşa harcanan her şey israftır. Ömür de israf edilebilir, para da. Daha çok ‘para’ israfından şikâyet edilir, ama diğer israfları da görmek lâzım.

Aslında dünyayı idare eden yöneticiler de ölçüsüz israfın farkıda. Konuşmalara bakılırsa, çareyi de biliyorlar. Dileğimiz, bildikleri çareleri uygulama safhasına koymaları ve sözlerini fiilleriyle desteklemeleridir. Meselâ, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Ban Ki-mun, dünyada açlığı yok etmenin herkesin sorumluluğu olduğunu söylemiş. “Dünya Gıda Günü” faaliyetinin yapıldığı Milano’daki EXPO 2015 fuarını ziyaret eden Ban Ki-mun, “Açlığı yok etmek herkesin sorumluluğudur. Bugün kaynaklarımızı utanç verici bir biçimde israf ediyoruz” şeklinde konuşmuş. (AA, 16 Ekim 2015)

“İsraf var” diye şikâyet etmek bir yana, Ban Ki-mun’un daha da ileri gidip, “Bugün kaynaklarımızı utanç verici bir biçimde israf ediyoruz” demesi dikkat çekici. “Utanç verici bir israf” varsa, bu israfı kimlerin yaptığı, kimlerin teşvik ettiği ve kimlerin ‘seyirci’ kaldığı da ortaya konulmalı. 

İstatistik ilmi ortaya koyuyor ki, yeryüzünde en çok israf edenler; zengin ülkelerde yaşayan ‘medeni insan’lardır. Çok ‘medeni’dirler, ama israf noktasında birbirleriyle yarışırlar. Farklı rakamlar ve nisbetler dile getirilse de, zengin ülkelerde yaşayanların, fakir ülkelerde yaşayanlardan en az 10 kat daha fazla harcadığı, daha doğrusu ‘israf’ ettiği biliniyor. Yani, Amerika’daki bir çocuğun ya da yetişkinin harcağını para ile ‘fakir’ ülkelerde en az 10 kişi karnını doyurabilir. Bu kadar büyük bir israfa itiraz edilmesi gerekmez mi?

Nitekim BM Genel Sekreteri Ban, dünya liderleriyle BM Genel Kurul çalışmaları sırasında yoksullukla mücadele için oluşturdukları ‘2030 Ajandası’na dikkati çekerek, “Bu ajandadaki açlığın ve kötü beslenmeyi ortadan kaldırılması gibi hedefleri, (...) çiftçileri desteklemeden gerçekleştiremeyiz. Başta mahalli yöneticiler olmak üzere toprak politikalarını ileriye taşımak için birlikte çalışmak durumundayız” demiş.

“Utanç verici israf” gerçeğini gören sadece BM Genel Sekreteri mi? Hayır, İtalya Cumhurbaşkanı Sergio Mattarella da, “Gıda ve su hakkı, bütün kıt’alarda erişilebilir olmalı. Önemli olan diyaloğun çatışmaların ve fanatizmin üzerinde hakim olmasıdır. Eğer amaç, 2030 yılında sıfır açlık ise bu sadece kolektif eylemle kötü beslenme ve yoksulluğu ortadan kaldırarak mümkün olabilir” tesbitini dile getirmiş. 

Anlaşılan BM, 2030 yılına kadar açlığı, dolayısıyla israfı sona erdirmek gayretinde. Mümkün olur mu bilmiyoruz, ama böyle bir hedefin dünya ülkeleri ve liderlerinin önünde olması hayra alâmettir. Ya israf bitecek, ya da insanlık ve insaniyet bitecek. İsrafın hem de “utanç verici bir şekilde” devam ettiği bir dünyada barış ve huzurun olması pek de mümkün değil. Malûm, atalarımız ne demişti: Biri yer biri bakar, kıyamet ondan kopar!

Erken bir kıyametin kopması istenmiyorsa, 2030’a kalmadan ‘utaç verici israf’ yarışına son verilmeli vesselâm.