İngiltere’nin 2003’teki Irak işgaliyle ilgili aldığı kararlara yönelik kapsamlı bir soruşturma yaptı ve sonuçlarını “Chilcot Raporu” olarak ilân etti. Rapor, yayınlandığı ilk günden itibaren hem İngiltere’de hem de dünyanın değişik ülkelerinde ciddî tartışmalara sebep oldu. En büyük tartışma da İngiltere’de yaşandı ve yaşanıyor.

En başta yapılan araştırma için yasakların, engellerin kaldırılmış olması çok dikkat çekici. Öyle ki hakikate, doğru bilgiye ulaşmak için çoğu yerde devlet sırrı olarak görülen dönemin başbakanının özel notları, yazışmaları bile araştırmacıların önüne konulmuş. Benzer araştırma raporları Türkiye’de de hazırlanıyor, ama bir noktaya gelince devlet sırrı denilerek belgeler gizleniyor. İngiltere’de de böyle yapılmış olsaydı belki de rapor bu kadar isabetli olmayacak ve tartışma alevlenmeyecekti.

Irak işgalini araştırmak için hazırlanan Chilcot Raporu kesin bir dille işgalin yanlış olduğuna hükmetmiş. Buna rağmen dönemin İngiltere Başbakanı Tony Blair Irak istilâsına katılmanın 10 yıllık başbakanlığında aldığı en zor karar olduğunu belirterek, “Bu karar nedeniyle bugün bütün sorumluluğu, herhangi bir istisna veya mazeret olmaksızın kabul ediyorum” demiş. Bahanelere sığınmaması, işgalin siyasî bedeli ödemeyi kabul etmesi bir yönüyle takdir de edilebilir.

Avam Kamarası’nda Chilcot Raporu’yla ilgili konuşan İngiltere Başbakanı David Cameron da, raporun 150 tanığın ifadesine dayanılarak ve gizli hükümet belgelerine erişilmesine daha önce örneği görülmemiş bir ölçüde verilen izinle hazırlandığını hatırlatıp, “Bakanlar bile raporu düne kadar (raporu) görmemişti” demiş. 

Rapor hakkında konuşan İşçi Parti’sinin lideri Jeremy Corbyn’ın tesbitleri de çok önemli. Corbyn, “Bugün biliyoruz ki parlamento, savaşa giden süreçte yanıltıldı ve 13 yıl sonra bununla nasıl hesaplaşacağımıza karar vermeliyiz” demiş. 

Irak’ın ABD ve İngiltere tarafından istilâsını ‘sahte bahanelerle girişilmiş askerî saldırganlık’ ve ‘sömürge tarzı işgal’ olarak de nitelendiren Corbyn, şunları da söylemiş: “Bu savaş yüzbinlerce insanın ölümüne milyonlarcasının sığınmacı durumuna düşmesine yol açtı. Irak toplumunu ve ülkenin alt yapısını yıktı. İşgal ölümcül bir mezhepçiliği besledi ve bu bir iç savaşa dönüştü. Bu savaş yurtta ve dünyada güvenlik sağlamak yerine terörü besledi ve bütün bölgeye yaydı.”

Burada bir nefes alalım ve dünyanın jandarması olduğunu iddia eden büyük devletlere seslenelim: Bari bu rapordan sonra ibret ve ders alın. Irak’taki cinayetin benzerlerini Suriye’de, Libya’da, Afganistan ya da benzer ülkelerde tekrarlamayın!

Irak ve benzer saldırıların, menfaat savaşlarının dünyayı barışa değil; anarji ve teröre sürüklediğini herkes görsün ve gördü. Hatalar tekrarlanmasın!