“Eğitim sisteminde problem yok, işler yolunda” diyen çıkmayacağına göre sıkıntıları konuşa konuşa, adım adım aşmak durumundayız. En başta var olan sıkıntıları görmekle işe başlayabiliriz. Tedaviye başlamamın ilk şartı hastalığı kabul etmek olduğuna göre başka çaremiz de yoktur.

Eğitim sistemini baştan sona konuşmak durumundayız diyoruz, ama bunu yapabildiğimiz de söylenemez. Ara sıra siyasetçiler konuşsa da, sistemin taraflarına fikrini soran yok. Ciddî anlamda öğrenciye, veliye, iş dünyasına “Sizce çare nedir? Ne teklif edersiniz?” diye sorulduğunu duyduk mu? Sizleri bilemem, ama öğrenci velisi olarak bu hususta bir defa olsun fikrimizin sorulduğuna şahit olmadım.

Konu hakkında bazı sivil toplum kuruluşlarının çalışmalar yaptığını raporlar yayınladığını görüyoruz. Bu anlamda bir çalışma da Eğitim Reformu Girişimi (ERG) tarafından yapılmış. 2008’den bu yana her yıl hazırladığı “Eğitim İzleme Raporu”nun 9.’su, ERG Gözlemevi Direktörü Işık Tüzün ve ERG Politika Analisti Yeliz Düşkün’ün katıldığı basın toplantısıyla kamuoyuyla paylaşılmış. 

Raporda, eğitimde kamu harcamaları, öğrencilerin farklı okul ve program türlerine dağılımı, eğitimin niteliğiyle ilgili bilgiler ve öğretmenlerle ilgili gelişmeler ele alınmış. Raporun ön sözünü Harvard Üniversitesi Genç Akademi Üyesi Dr. Canan Dağdeviren, son sözünü ise Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi Müdürü Doç. Dr. M. Murat Erdoğan kaleme almış. 

Rapordaki şu tesbitler önemli: “MEB’in ilk atamalarda Güneydoğu Anadolu ve Ortadoğu Anadolu bölgelerine öncelik vermesi öğretmen başına düşen öğrenci sayılarında bölgesel farkların kapanması için önemli ancak yetersiz kalıyor. (...) Rehberlik alanına yapılan atamaların sınırlı kaldığı görülüyor. 2015-16’da ilk defa uygulanan İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi dersi içeriklerinde masallar aracılığıyla değer öğretimine odaklanılması, bireyden başlayan bir anlatım yerine biz olma düşüncesinin egemen olması ve güncel sorunların ele alınmaması dersin potansiyelini zayıflatıyor. Farklı inançlara sahip bireylerin birlikte karşılıklı anlayış ve saygı temelinde yaşamasına katkıda bulunacak bir modele ihtiyaç sürüyor. Kamu kaynaklarıyla yapılan eğitim harcamaları artıyor, ancak yatırım harcamaları hâlâ istenen düzeyde değil ve öğrenci başına eğitim harcamasında Türkiye OECD ortalamasının çok altında.” (AA, 17 Kasım 2016)

Tahminimizce hadisenin ‘püf noktası’ burada: “2015-16’da ilk defa uygulanan İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi dersi içeriklerinde (...) güncel sorunların ele alınmaması dersin potansiyelini zayıflatıyor.”

Demek ki tek başına yeni dersler başlatmak, bunların isimlerinin iyi seçilmiş ve kulağa hoş geliyor olması meseleyi çözmüyor. Okullarda ‘insan hakları’ ve ‘demokrasi’ derslerinin olması yüzde yüz isabetli bir tercihdir. Ancak bu derslerin olması kadar ve belki daha da önemli olan muhtevasında nelerin öğretildiğidir. Adına demokrasi deyip, ‘isimden ve resimden ibaret bir demokrasi anlayışı’ öğretilirse bir fayda verir mi?

Zaten sistemi ‘içi boşaltılan’ bu ve benzeri güzel kavramlarla mahvetmediler mi?

İlk emir ‘Oku!’ olduğuna göre son nefese kadar eğitim konuşmak durumuntayız. Konuşalım inşallah.