Nasıl ki bir öğrencinin kendisine zayıf not veren öğretmenine itiraz ederek “Ben bu zayıf notu tanımıyorum” demesi çok mânâ ifade etmez ise, ülkelerin aldıkları notlar da bir yönüyle böyledir. 

Uluslar arası kredi derecelendirme kuruluşlarından biri olan Moody’s, Türkiye’nin kredi notunu yatırım yapılabilir seviyenin altına indirince itirazlar yükseldi. Kuruluş, Türkiye’nin kredi notunu “Baa3” seviyesinden “Ba1” seviyesine düşürürken, not görünümünü “durağan”a çevirmiş. Aynı kuruluş bunun için 2 sebep göstermiş: 1) Türkiye’nin yüksek boyutlu dış finansman ihtiyacına bağlı risklerdeki artış. 2) Daha önce destekleyici olan borçlanma temellerinde, özellikle de büyüme ve kurumsal sağlamlıkta zayıflama. (http://www.bloomberght.com, 24 Eylül 2016)

Bu kararın ekonomik olmaktan ziyade siyasî olması ihtimal dahilindedir. Ancak bu karar netice itibarıyla Türkiye’nin aleyhinedir ve düzeltilmesi için çalışma yapmak gerekir. “Ben bu kararı tanımıyorum” demekle kararın düzeltilmesi pek de ihtimal dahilinde değil. Karar siyasî de olsa netice itibarıyla dünyadaki para bu kararı dikkate alır ve alıyor.

Türkiye’yi idare edenlerce siyasî olmakla itiraz edilen bu karar sonrası ne yapmak icâb eder? Ehil olanlar kararı dikkate alıp zararı en aza indirmek için reformlar yapılması gerektiğini hatırlatıyorlar. Bu yöndeki tesbitlerin bir kısmı şöyle:

“Hukuk olmayan yerde uzun vadeli bakışla yatırım da olmaz, sürdürülebilir büyüme de olmaz. Türkiye sürekli olarak gelip-çıkan başkalarının fonları ile çalkalanır durur. Türkiye’nin Moody’s sonrası tartışacağı konu bu olmalıdır. Siyasetin normalleşmesi, demokratik koşulların tesisi, kurumsal yapıların güçlendirilmesi olmalıdır. Günübirlik hamasî söylemlerle kaybedilecek zamanla, ancak yeni bir not indirimini yakın kılarız.” (Uğur Gürses, Hürriyet, 28 Eylül 2016)

“(İdarecilere) uluslar arası arenada güç verebilecek Türkiye, demokrasisi iyi işleyen, tam özgürlükçü (...) bir Türkiye’dir.” (Serdar Turgut, Habertürk, 27 Eylül 2016)

“MOODY’S’in not kararına gösterilen tepki, not kararından daha menfî neticelere yol açabilir. Karar siyasî veya değil, yorumunuz ne olursa olsun, değerlendirmelerinizi ekonomi dışına taşırdığınız an konu, “Türk’ün Türk’e propagandası”ndan öteye geçemez. (...) En doğru davranış, sakin olmak, ekonomik gerçeklerimizi bilmek, reformlara odaklanmaktır. Ve yeni özgürlükçü, evrensel değerlerle örtüşen bir Anayasa yapılmalı, mutlaka normalleşmenin yolları bulunmalıdır...” (Yavuz Semerci, 27 Eylül 2016)

Özetlemek gerekirse ekonomik anlamda geçer not alabilmek için dahi daha fazla hak, daha fazla hukuk, daha fazla adalete ihtiyaç var. Reform yapılsın teklifini başka nasıl anlayabiliriz ki?