Bu, savaşı kaybeden askerin komutana bilgi verirken, “Komutanım, barutumuz kalmamıştı” demesine benzer. Savaşta ‘barut’ yoksa, başka şeylerin var olması işe yaramaz, zafer kazanmaya yetmez.

Türkiye’de ‘katılımcı ve çoğulcu demokrasi’nin güçlenmesi için mücadele ettiğini ilân eden “Denge ve Denetleme Ağı” bir açıklama yaparak ‘tarafsız ve bağımsız bir yargı’ya duyulan ihtiyacı dile getirmiş. Hemen ifade edelim ki bu ihtiyaç onlarca, belki de binlerce kişi ve kuruluş tarafından değişik vesilelerle gündeme taşınıyor. Adalet o kadar önemlidir ki, sabah akşam bunu temin için çalışılsa yeridir. Mülkün temeli ‘adalet’ olduğuna göre, başka söze hâcet var mı?

Bazı hadiseler vardır ki, şuyûu yani duyulması; vukuundan yani ortaya çıkmasından, yaşanmasından daha sarsıcıdır. “Memlekette adalet kalmadı” kanaati umumî bir kanaat hâlini almış durumdadır. Geçen gün İETT otobüsüyle seyahat ederken, bir oto çekicisinin üzerinde bir araçla otoparka girdiğini gördük. Otobüs şoförü, “Yine birini yaktılar” diye söylendi. Biz de, “Maalesef, öyle görünüyor. Adalet olsa böyle olmaz” demiş bulunduk. ‘Adalet’ deyince şoförün ‘bam teli’ne basmış gibi olduk. “Hemşehrim, ne adaletinden bahsediyorsun. Adalet buralardan gideli çok oldu. Her adımda adaletsizlik var. Garibanın arabasını çekerler, ‘patron’ların arabasına yanaşamazlar. Nerede adalet?” diye sıraladı. Biz de, adaletin mülkün temeli olduğundan bahisle, mutlaka adaleti temin etmek gerektiğini hatırlatmayı tercih ettik.

Adaletsizliğin hüküm sürdüğü noktasındaki kanaat bu kadar yaygın hâle gelmişse, idarecilerin ciddî ciddî düşünmesi icâb eder.

Denge ve Denetleme Ağı, yayınladıkları son belgede yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığının teminat altına alınması için bazı tekliflerde bulunmuş. Bir kısmını şöylece aktarabiliriz: 

Türkiye’de yargı bağımsızlığı konusunda güçlü bir gelenek bulunmamaktadır, yargı bağımsızlığı kavramının netleştirilmesine ihtiyaç vardır. Yargı bağımsızlığının tanımı ve unsurları için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararları ve Avrupa Konseyi bünyesinde yer alan Venedik Komisyonu tavsiyeleri referans olarak alınmalıdır. Bu, AB üyesi olmanın da temel şartlarından biridir.

Yargı bağımsızlığı konusunda en önemli hususlardan biri de, Anayasa’nın mahkemelerin bağımsızlığı ile ilgili 138. Maddesi ve hâkim ve savcılık teminatı ile ilgili 139. Maddesi tarafından garanti altına alınmış olan hâkimlik teminatının sağlanmasıdır. Bunun için Siracusa ilkeleri temel alınmalı, hâkimin dış baskılardan etkilenmemesi, nakil, emeklilik, tayin, disiplin işlerinde bağımsızlık ve tarafsızlığını tehlikeye düşürecek kısıtlamalar ve yaptırımlar olmamalıdır. Yargı bağımsızlığı açısından ele alınması gereken bir diğer unsur ise, mesleğe alınmada uyulması gereken ölçütler ve atama usûlleridir. Mesleğe alımda liyakat esası benimsenmeli ve nesnel ölçütler kullanılmalıdır. (Denge ve Denetleme Ağı’nın basın açıklaması, 19 Nisan 2016)

Tavsiyelerin hepsi önemli, ama bilhassa; mesleğe alınmada uyulması gereken ölçüler ve atama usûlleri ile mesleğe alımda liyakat esasının gerekli olması yönündeki teklif çok mühim. Bu tavsiyeleri dikkate almak Türkiye’yi idare edenlerin de menfaatinedir. Aksi hâlde ‘mülkün temeli’ni sağlam tutmak mümkün değil.