Fed’in varlık alımlarına ilişkin belirsizlik ve güçlü gelen ABD verilerinin etkisiyle doların gelişmekte olan ülke para birimlerine karşı değer kazanmasının ardından Türk lirasında görülen değer kayıpları sürüyor. 9 Ağustos’tan itibaren yükseliş trendini sürdüren dolar/TL paritesi 3 haftalık dönemde yüzde 4’ün değer kazanarak, 1,9194 seviyesinden tarihî zirve olan 2,0097’ye kadar yükseldi. Önceki günü 1,9966 seviyesinden kapatan dolar/TL paritesi, dün açılışta bankalar arası piyasada tarihî zirve olan 2,0097’yi gördü.

 

TL’nin değer kaybı tasarruf eksikliğinden 

Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, döviz piyasalarında son günlerde yaşanan hareketliliğin reel sektörde ödemeler ve satışlarla ilgili sıkıntılara sebep olduğunu, bunun geçici olduğunu düşündüğünü söyledi. EBSO meclis toplantısında konuşan Yorgancılar, FED’in kararları sonrası doların TL karşısındaki yukarı yönlü hareketliliğinin geçen hafta da devam ettiğini, doların 2 liraya ulaşmasıyla önemli bir eşiğin aşıldığını belirtti. Türk Lirası’nın değer kaybının arkasında tasarruf eksikliğinin yattığını, yatırımlar banka kredileriyle yapıldığı müddetçe bu riskin kaçınılmaz olduğunu kaydeden Yorgancılar, buna rağmen kamu kesimi ve bankacılık sisteminin dış borcunun bulunmadığını ve sağlam göründüğünü kaydetti. 

 

 

 

Anadolu Ajansı (AA) Finans Masası’nın konuğu olan Başçı, Merkez Bankasının politikaları ve finansal piyasalara ilişkin soruları cevapladı. Türkiye’nin 2013 makro ekonomisini değerlendiren Merkez Bankası Başkanı Başçı, yıl sonu için enflasyon tahminlerinin yüzde 6,2 olduğunu, 2014 yılı Şubat ayı için de yüzde 5 civarında öngördüklerini hatırlatarak, bunu hâlâ kuvvetle muhtemel gördüklerini söyledi. Şu anda döviz kurlarıyla ilgili hiçbir endişe duymadıklarını belirten Başçı, şöyle konuştu: “Merkez Bankasının net rezervi hiçbir zaman bitmez. Çünkü Merkez Bankasının başında da akıllı idareciler vardı. O rezervi bitmeyecek şekilde ayarlarlar. Günlük rezervimizi bugün yaklaşık 70 milyon dolar hızla arttırıyoruz. Biz havuz probleminde havuzun doluşuna da boşalışına da bakarız. Orada da reel efektif döviz kuruna bakarız. Reel efektif döviz kuruyla ilgili görüşümüz netse biz öyle müdahaleler ederiz ki döviz kuruna herkes şaşırıp kalır.” Dövize müdahalenin yöntemlerinden birinin de ofansif strateji olduğunu dile getiren Başçı, şunları kaydetti: “Öyle bir müdahale stratejimiz var ki herkes şaşırıp kalacak. Bundan sonraki dönemde gelen her açıklama genelde olumlu etki yaratacak. Şaşırtmayı bundan sonra döviz tarafında yapacağız. Döviz kurları ile ilgili TL’ye değer kazandırıcı sürpriz manevralarla, savunmaya çalışmayacağız, hücuma geçiyoruz. TL’nin değerini tek silahla (döviz müdahale silâhı) aslanlar gibi koruyacağız. Faiz silâhını hiç kullanmayacağız. Burada tek beklenen şey strateji. Strateji de böyle yavaş yavaş, zamanı geldikçe bunları bir araya sokacağız ve dövizin belini kırarız. Bunu öyle yaparız ki çok az rezerv kaybetmeden yaparız. Onu nasıl yapacağımız ilerde görürsünüz.”

 

Dolar 2,20’ye gelir mi?
Bir analistin Türk lirasına ilişkin yazdığı rapora da değinen Başçı, o raporda 1 doların yıl sonuna kadar 2,20 lira olacağının yazıldığına işaret etti. Bu hesabın nasıl yapıldığının açıklandığını da aktaran Başçı, “Dürüst bir arkadaş. ‘Cari açığı sıfıra getirecek döviz kuru nedir?’ diyor. Hakikaten biz de yapıyoruz. TL/Dolar 2,20’ye gelirse gerçekten carî açık sıfıra iniyor. Fakat bizim cari açığımızı sıfıra indirecek bir gerekçe yok şu anda. Bizim bankalarımız çok sağlam, karlılıkları iyi. Yurt dışından çok rahat sendikasyon kredisi borçlanabiliyorlar. Demek ki finansmanı sağlayabildiklerine göre biz bu carî açığı vereceğiz. Yıl sonunda yine yüzde 5’in üzerinde belki bir carî açık vereceğiz. Dolayısıyla 2,20’ye çıkarsa bu yanlışlıkla çıkar. Dolayısıyla ona itibar etmeyin. Yıl sonunda dolar 2,20 lira falan olmaz. 1,92 olur mu? Çok daha muhtemel. 1,92’nin de altını görebilirsiniz.”

 

Dolar 1.92 olmaz
Ekinci Economics Consulting (EEC) Kurucusu ve Ekonomist Şevin Ekinci, Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’nın açıklamalarını değerlendirdi. Ekinci, Başçı’nın doların yıl sonunda 1,92 tl seviyesine geleceğini söylemesi üzerine, bu beklentinin çok iddialı olduğunun altını çizerek “Demek ki Sayın Başçı gelişmiş ülke ekonomilerinde ve bu ülke merkez bankalarından daha piyasa dostu açıklamalar ve gelişmeler bekliyor” diye konuştu. Ekinci, sene sonuna doğru dövize müdahalelerin muhakkak devam edeceğini belirterek, “Sadece bu müdahalelerle dolar/TL kuru 1,92 olmaz. Benim anladığım, Erdem Başçı’nın yurtdışı gelişmiş ülke merkez bankalarından piyasalara daha yatıştırıcı açıklamalar beklediği. Bence Başçı Jackson Hole toplantısından olumlu beklentilerle ayrılmış” değerlendirmesini yaptı.