“Barış plânı”na göre önce Ocak’ta topyekûn bir “ateşkes” ilân edilecek. Akabinde Şam yönetimi dahil, IŞİD ve El Nusra gibi silâhlı örgütlerin dışında başta muhalefet çatısını oluşturan Özgür Suriye Ordusu olmak üzere bütün muhalif grupların katılacağı müzâkerelerle “siyasî geçiş süreci” başlatılcak. Altı ay içinde “güvenilir, kapsayıcı, mezhebî olmayan bir yönetim”in oluşturulması sağlanacak. Ve 18 ay içinde BM denetiminde serbest, özgür ve âdil seçimler gerçekleştirilip yeni anayasa yapılacak. 

Suriye’deki hiçbir grubun dışlanmayacağı, her unsurun gücü oranında katılacağı birlik hükûmetiyle öncelikle ateşkesle Suriye’de iç savaşın sona ermesi ve kanın durması, ardından Suriye halkının kendi yöneticilerini seçmesi öngörülüyor.

MEVCUT VAZİYETTE…

Gerçek şu ki, yüzlerce radikal örgütün birbiriyle çatıştığı, birçok ülkenin istihbarat sevisi ajanlarının cirit attığı iç savaştaki BM rakamlarıyla 260 bin, ancak yapılan tesbitlerle en az 300 sivilin katledildiği, nüfusun üçte birine yakını olan 10 milyon kişinin ülkesini terk edip göçmen – mülteci durumuna düştüğü Suriye tam bir kargaşa ve kaos içinde.

Başbakan Yardımcısı Kurtulmuş’un, “Suriye sorunu neden çözülemiyor? Önce Suriye’de iç savaş başladı. Şimdi vekâlet savaşları yürüyor. Yüzlerce farklı silâhlı örgüt var. Bu sörgütlerin hepsinin arkasında bir başka ülkenin iradesi var. Herkes oradaki gücünü kuvvetlendirmek için örgütlerden istifade ediyor. Şimdi Suriye krizi üçüncü safhaya geçti. Bölgesel ve büyük güçlerin doğrudan müdahale edebileceği safhaya geçilmiştir. Suriye krizi nedeniyle Doğu Akdeniz gemilerin, rakip gemilerin birbirine teğet geçtiği savaş gölü haline getirilmek üzere. Dünyanın bütün orduları var. 15-16 ülkenin fiilen askeri var. Şu anda Suriye semalarında çok sayıda ülkenin uçakları uçuyor. İsteyen istediği yeri vuruyor kırıyor” yakınması vahameti ortaya koyuyor. 

Amerikan Dışişleri Bakanı Kerry’hin “Anlaşma, Suriye halkını Esad ile IŞİD arasında birisini seçmeye zorlamıyor; savaş ile barış tercihini sunuyor” açıklaması ile mevcut Şam yönetiminin gidişi ya da kalışının Suriye halkının seçimine bırakılması, halihazır vaziyette ateşkesle çözüm ve barış beklenti ve ümidini arttırıyor. 

EN MAKUL ÇARE

Aslında, 17 ülke dışişleri bakanları, BM, Arap Birliği, İslâm Konferansı Teşkilâtı ve AB temsilcilerinin katılımıyla Cenevre Bildirgesi ve Viyana Süreci ışığında varılan anlaşma, Suriye’nin içine sürüklendiği kaostan kurtulması için mevcut şartlarda en mâkul çâre olarak görülüyor.

Zira Esad’ın gitmesini isteyen Batılı ülkeler ve Arap dünyası da, ülkede “barış süreci”nin başarılı olması için, hâlen ülkenin nüfusun en az yüzde 40’ını elinde tutan, ülkenin büyük bir bölümünü kontrol eden, en önemlisi düzenli orduyu elinde bulunduran mevcut yönetimin “sürec”in bir parçası olmasının gereğinde uzlaşmış. 

Karardaki “devlet kurumlarına dokunulmayacak” maddesi de kayda değer.   

Görünen o ki, Kerry’nin açık ikrarıyla, Batılılar, Şam yönetiminin alaşağı edilmesinin “savaşı uzatacağı”, iç savaşı daha da azdıracağı, ülkeyi daha da vahim belirsizliklerle kargaşaya sürükleyeceği vakıasını kabullenmişler. 

Bunun içindir ki, Şam’dakilerin “geçiş hükûmeti”nde ve “süreçte” nasıl bir rol alacağına ilişkin herhangi bir kayıt konulmamış. 

Ve Ankara’nın yanlış “Suriye politikası”nın fiyaskosu, Türkiye’yi uluslararası câmiada devre dışı ve yalnız bıraktırmış.