Bu bakımdan geçtiğimiz günlerde gazetemizin manşetinde de verilen Hz. Ali’nin “Adaletten kat’iyyen ayrılma. Seni intikama sürükleyecek iplerin hepsini kes. Şunu bunu gammazlayanlara çarçabuk inanma” ikazının hakikatini hatırlatır.

Daha evvel darbeciler ve onlara destek verilenlerin ötesinde yüz binlerin tutuklandığı vartada, daha evvel “acırsanız acınacak hale gelirsiniz” merhametsiz mantığıyla en üst düzeyde “ağaç kökünü yesinler”den “bunlara su vermeyin”e varan acımasız tepkilerle yetinmeyen, henüz “şüpheli” - “sanık” durumundaki insanların bu kez “tek tip kıyafet”le damgalanıp mahkemelere çıkarılması gibi teklifler ortaya çıkıyor.

“Ölümü ölümle korkutarak yolumuza devam edeceğiz” diyen Cumhurbaşkanı’nın “Artık bunlar mahkemeye çıkarken Guantanamo’da olduğu gibi tek tip elbiseyle çıkaralım” çıkışından sonra Adalet Bakanlığı’nın tutukluların mahkemelere “tek tip kıyafet”le çıkarma çalışmasını başlatması çarpıcı.

“TEK TİP KIYAFET” GARABETİ

Oysa Anayasa’nın 34. maddesinde temel hak ve hürriyetlerin ancak kanunla düzenleneceği hükmüne aykırı olarak, daha yargı safhasında sanıkların peşinen “suçlu” olduğu havasını verir ki, bu durum öncelikle Anayasa’nın 15. maddesindeki ”Suç ve cezâlar geçmişe yürütülmez; suçluluğu mahkeme kararı ile ispat edilinceye kadar kimse suçlu sayılamaz” ibâresiyle konulan “mâsumiyet (suçsuzluk) karinesi”ne aykırıdır.

Keza yine Anayasanın 38. maddesinin başında yer alan “Kimse, işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezâlandırılamaz” kriteriyle peşinden gelen “suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar kimse suçlu sayılamaz” hükümlerinin açıkça ihlâli olur. Ve “mâsumiyet karinesi” uyarınca, savaş, sıkıyönetim ve olağanüstü hallerde dahi dokunulamayan çekirdek hakları berhava eder.

Bütün temel insan haklarına dair bildirgelerde ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 6. maddesinde “Bir suç ile itham edilen her şahıs suçluluğu kanunen sabit oluncaya kadar suçsuz” sayılır” hükmü konulmuş.

Yine Birleşmiş Miletler İnsan Hakları Evrensel Beyannâmesi’nin 10. maddesinde, “Herkesin, hak ve yükümlülükleri belirlenirken ve kendisine bir suç yüklenirken, tam bir şekilde dâvâsının bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından hakça ve açık olarak görülmesini istemeye hakkı vardır” denilirken, peşinden gelen 11. maddede, “Kendisine bir suç yüklenen herkes, savunması için gerekli olan tüm güvencelerin tanındığı açık bir yargılama sonunda, yasaya göre suçlu olduğu sabit olmadıkça suçsuz sayılır” kuralı belirtilir.

AMERİKA’DA BİLE YASAK…

Gerçek şu ki, getirilmek istenen “tek tip”, ABD’nin 11 Eylül saldırılarından sonra Kuzey Afrika’dan Asya’ya İslâm dünyasından topladığı Müslüman Guantanamo mahkûmlarına “küresel İslâmî terör” yaftasıyla sistemli işkencenin bir paçası olarak zihinlere kazınmış bir örnek.

Bundandır ki, peşinen suçlu addettiği Guantanamo mahkûmlarına “düşman yargılama hukuku” kapsamında revâ görülen uygulama Amerika’da bile yoğun eleştiriliyor.

Ve maznunları peşinen mahkûm olarak itham eden bu aykırı tatbikat, sanığın “suçlu” olduğu imajı vereceğinden mahkemeleri etkileyeceği gerekçesiyle hukuka uygun olmadığından yasaklanmış.

Özetle, son demde bir sanığın “hero/kahraman” yazılı tişörtle mahkemeye çıkarılması üzerine bizzat Cumhurbaşkanı’nın önerdiği “tek tip kıyafet”in tamamen mahkemenin gerekli tedbirleri alması yetkisinde olan “tek tip kıyafet” hiçbir hukukî mesnede dayanmıyor.

Bunun içindir ki, siyasî iktidarın hukuk ve adâlet istikametinde yapılması gereken soruşturma ve yargılamaların öfke ve intikama boğduran bu tür emr/i vaki garabetlerden kaçınılması gerekiyor.