Sosyal Güvenlik Kurumu günümüz itibariyle yurt dışı borçlanması yapmak isteyen kişilerden Türk vatandaşlığıyla ilgili iki şart aramaktadır.
Bunlardan birincisi; borçlanma müracaatında bulunan kişinin borçlanma talep ettiği sürelerde Türk vatandaşı olması, ikincisi ise; borçlanma talebinde bulunan kişinin yazılı müracaat tarihinde Türk vatandaşı olmasıdır. SGK’nın bu uygulamasının mevzuattaki dayanağı, 3201 sayılı yasanın 1'inci ve 2'nci maddesi, 06.11.2008 tarihli Yurt Dışında Geçen Sürelerin Borçlandırılması ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin 2'nci maddesi ile 2008/44 sayılı genelgedir. SGK’nın kendi uygulama alanındaki üstte belirttiğimiz dayanak mevzuatlara göre, yurt dışı borçlanmasında Türk vatandaşlığıyla ilgili aradığı şartlar ile yaptığı iş ve işlemler doğru olarak nitelenebilir. Ancak, Türk vatandaşlığından çıkan kişilerin, sosyal güvenliğe ilişkin haklarının saklı kalacağı ve bu hakların kullanılmasında Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanmaya devam edecekleri şeklinde hükümlerin yer aldığı, 403 sayılı eski Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 29'uncu maddesini ve eski 5901 sayılı yeni Türk Vatandaşlık Kanunu’nun 28'inci maddesindeki hükümleri göz ardı etmek mümkün değildir. Hak ve hukuka uygun olan, her iki mevzuat hükmünü değerlendirerek işlem yapılmasıdır. Yargı mercileri de bu şekilde karar vermektedir. Bu itibarla, SGK’ya yaptıkları yurt dışı borçlanması başvuruları müracaat tarihinde Türk vatandaşı olmadıkları gerekçesiyle reddedilen kişiler, eğer borçlanmayı istedikleri dönemlerde Türk vatandaşı iseler, iş mahkemelerine dâvâ açtıklarında, mahkeme kararıyla yurt dışı borçlanması yapıp Türkiye’den emekli olabileceklerdir. Ancak, Türk vatandaşlığından çıktıktan sonraki yurt dışı sürelerinin mahkeme kararıyla bile olsa borçlanılmasına imkân bulunmamaktadır.
Emeklilik şartları
SORU 1: Ben 18,5 yıl İsviçre’de çalışıp 2006 yılında ülkemize kesin dönüş yapıp (işe giriş 18/04/1988) doğum tarihim (02/06/1968) bu yılları dönüşümde SSK’ya ödedim. Ocak 2007 ve şimdiye kadar Bağ-Kur’luyum. Bağ-Kur’da 3.5 yıldan fazla kalırsam, emeklilik yaşımın da geç olacağını belirtiyorlar. En iyi şartlarda nasıl emekli olabilirim? Bundan sonra ödeme yapmazsam sağlıktan nasıl yararlanabilirim? Kurumlar arası seçme şansım var mıdır?
Nazmi GENÇ / ORDU
CEVAP 1: SSK şartlarında 50 yaş ve 5375 günle emekli olabilecekken Bağ-Kur’da kalmaya devam ederseniz 25 tam yıl hizmet ve 9000 gün sayınız ile en az 55 yaşında emekli olabilirsiniz. Bağ-Kur kapsamında 3,5 yıldan fazla kalırsanız Bağ-Kur şartlarında emekli olursunuz. Size tavsiyemiz bir an önce işyerinizi devrederek Bağ-Kur’u bırakmalısınız. Sizin için en iyi emeklilik şartı SSK şartlarında emekli olmaktır. Ödeme yapmadığınız takdirde sağlıktan yararlanamazsınız, ancak Bağ-Kur’unuz veya SSK’nız olmazsa sosyal güvenlikli çocuklarınızdan sağlık yardımı alabilirsiniz. İşyeriniz olduğu sürece Bağ-Kur’lu olmak zorundasınız. Kurumlar arası seçme yapamazsınız.
SORU 2: Annem emekli aylığı almaktadır. Ben bir şirketin hissesini devir aldığımda ve bu hisseleri annem üzerine yaptığımda annemin emekli aylığından bir kesinti olur mu? Atılay Güvenç İrhan
CEVAP 2: Sayın okur, annenizin kendi çalışmasından dolayı mı yoksa babanız ya da başkası üzerinden mi emekli aylığı aldığını belirtmemişsiniz. Ancak verdiğiniz bilgilere göre eğer annenizin almış olduğu aylık kendi çalışmasından dolayı ise, üzerine şirket devraldığınız takdirde emekli aylığından yaklaşık yüzde 10 oranında sosyal güvenlik destek primi kesilir, ama aylığı almaya devam eder. Ancak, anneniz babanız üzerinden aylık alıyorsa, üzerine şirket alırsa çalışmış gibi değerlendirildiği için emekli aylığı (dul veya yetim aylığı) kesilir.
Sorularınız için e-posta:
[email protected] , [email protected]