SORU 1: Bir internet kafede altı aydır çalışıyorum. Patrona ‘Sigortamı yap’ diyorum. Bu gün yaparım, yarın yaparım diye beni oyalıyor. Sigortasız çalışmak istemiyorum. Sigortasız çalıştığımı nereye ve nasıl bildirebilirim? Akın SEDALI / İstanbul
CEVAP 1: Değerli okur, sigortasız işçi çalıştırmak suçtur. İşçi ile işveren sigortasız çalışma konusunda anlaşma yapsalar dahi bu anlaşma geçersizdir. Hiçbir yasaya veya anlaşmaya ya da sözleşmeye sigortasız çalışılacağına dair bir ifade konulamaz, konulsa bile SGK açısından hiçbir hüküm ifade etmez. İşyerinde çalışan kişilerin işe girmeden işveren tarafından bir gün öncesi itibariyle sigortalarının başlatılması gerekmektedir. Deneme süresi dahi olsa, yine işveren işçisinin sigortalı işe girişini bir gün öncesi itibariyle SGK’ya bildirmek zorundadır. Ülkemizde kayıt dışı çalışmanın en önemli ayağı sigortasız işçi çalıştırmaktır. İşverenler de sigortasız işçi çalıştırmanın cezalarının çok yüksek olduğunu bilmelerine rağmen, yakalandığım yere kadar gitsin anlayışıyla işçilerinin sigortalarını ya hiç yapmamakta veya eksik yapmaktadırlar. Bu durumda, sigortasız çalışan işçilerimizin yapması gereken şey, durumlarını SGK’nın ihbar hattı olan Alo 170’e bildirmektir. Ya da isim ve adreslerinin şikâyet dilekçesinde görülmesini istemiyorlarsa, mutlaka [email protected] adresine isimsiz şikâyet ve ihbar dilekçeleri göndermektir. Başbakanlık bu dilekçeleri, dilekçelerdeki iddia ve ifadeler somut olursa, ilgili kamu birimlerine ve SGK’ya göndermektedir.
TRAKTÖR KAZASINDA ÖLEN ÇİFTÇİ İŞ KAZASI GEÇİRMİŞ SAYILMAZ
SORU 2: Tam olarak 3 ay önce amcam tarlasını sürerken kullandığı traktörün yan yatıp devrilmesi sonucu öldü. Amcamın geride üç çocuğu ve bir eşi kaldı. Hiçbir gelirleri ve geçim kaynakları yok. Amcamın geride kalan çocuklarına traktör kazasından dolayı SGK’dan aylık bağlatabilir miyiz?
Mustafa CİHAN / Ankara
CEVAP 2: Bilindiği üzere, maruz kalınan bir kazanın SGK mevzuatına göre iş kazası sayılması çok önemlidir. Çünkü, bir kaza iş kazası sayılırsa, kaza geçirene veya ölene, hizmet süresine bakılmaksızın, iş kazası geliri (emekli aylığı gibi) bağlanmaktadır. Bir kazanın iş kazası olup olmadığına SGK karar vermektedir. Örnek olarak, bir firmada şoförlük yapan Bay Ahmet, mal nakliyesi yaparken trafik kazası geçirmiş ve işe girdikten iki gün sonra ölmüştür. Bu durumda, Bay Ahmet’in maruz kaldığı kaza olayı SGK tarafından iş kazası sayılırsa, Bay Ahmet’in geride kalan hak sahiplerine (eş, çocuk, ana ve baba) iş kazasından dolayı SGK tarafından gelir bağlanmaktadır. Bu anlatılanlardan olarak, traktör kazası geçiren kişinin eğer sigortalı olarak SGK’ya kayıt ve tescili yoksa, maruz kalınan kazanın iş kazası sayılma imkânı yoktur. Bununla, ilgili olarak, yani traktör kazasının iş kazası sayılabilmesi için, iş mahkemelerine SGK aleyhine dâvâ açmakta yarar vardır.
VERGİ KAYDI BİTEN ŞİRKET ORTAĞINDAN DESTEK PRİMİ KESİLEMEZ
SORU 3: Bir limited şirketimiz vardı. Bu şirketi 2009 yılında kapattık. Vergi dairesinde terkimizi verdik. Ancak, limited şirketin ticaret sicil ve ticaret odasındaki kaydı devam ediyor diye SGK tarafından benim emekli aylığıma 2009 yılından buna yana birikmiş borç çıkartıldı. Bu durumda ne yapabiliriz?
Abdullah ŞEN / İstanbul
CEVAP 3: Vergi kaydı sona erdikten sonra, ticaret sicil ve ticaret odasındaki kayıtları devam eden şirketlere gayri faal şirket denilmektedir. Yani, adı sadece varlığından ibaret şirket denilmektedir. Şirketin, vergi kaydı kapandıktan sonra, ticarî faaliyeti ve gelir sağlayıcı kalemleri olmadığı kesinse, bu konuda iş mahkemelerine dâvâ açın. Çünkü SGK, ticaret sicil kaydı devam eden şirketlerin faal olup olmadığına bakmadan, faal imiş gibi kabul etmekte ve emekli şirket ortaklarına sosyal güvenlik destek primi borcu çıkarmaktadır. Bu sebeple, siz de 2009 yılından günümüze kadar SGK tarafından size çıkartılan sosyal güvenlik destek primi borcunu ödemek istemiyorsanız, iş mahkemelerine dâvâ açın. Dâvâyı yüzde yüz kazanırsınız. Dâvâ sonucunda, eğer SGK sizden dâvâ sonuçlanmadan destek primi kesintisi yapmışsa, yapılan kesintileri geri alırsınız.
Sorularınız için e-posta: [email protected] , [email protected]