Değerli okurlar, bilindiği üzere esnaf, çiftçi, şirket ortağı gibi kendi nam ve hesabına çalışan Bağ-Kur’lular şimdi uygulamada olan geçerli mevzuata göre SGK’dan ücretsiz sağlık yardımı alabilmeleri için, SGK’ya 60 günden fazla prim borçları olmamaları gerekmektedir.
Ancak, bu durum uygulamada bir çok kişiyi mağdur etmekteydi. Hükümet yetkilileri, Bağ-Kur’luların bu sıkıntısına çözüm bulmak adına yeni bir yöntem geliştirdiler. Buna göre; esnaf, çiftçi, şirket ortağı gibi kendi nam ve hesabına çalışan Bağ-Kur’luların SGK’ya en fazla bir yıllık prim borçları olmaları halinde SGK’nın sağladığı ücretsiz sağlık yardım haklarından faydalanabilecekler. Bu imkân, halen TBMM’de görüşülmekte olan yasa tasarısında bulunmaktadır. Bu imkân sayesinde Bağ-Kur’lular, eğer söz konusu tasarı yasalaşırsa, büyük bir kolaylık ve imkân elde edeceklerdir.
Aslına bakılırsa, biz Bağ-Kur’luların sadece sağlık sigortası primi borçlarını ödemeleri halinde, SGK’nın sağladığı sağlık yardım haklarından faydalanmaları gerektiğini düşünüyoruz. Sağlık primi ödeyen Bağ-Kur’lu, malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları kolları gibi sosyal sigortaların prim borcunu ödemeden sağlıktan yararlanabilmelidir.
Fazla çalışma ücretinin ödenmemesi çalışana kıdem tazminatı alarak işten ayrılma hakkı verir
Soru 1: Yaklaşık 3 yıldır aynı işyerinde mühendis olarak çalışmaktayım, bu süre içerisinde yaklaşık 2500 saat fazla mesai çalışmam var (hafta sonu, genel tatil, Pazar, resmî bayram, dinî bayram dahil) şimdiye kadar hiç mesaî ödemesi almadım, işyerine başlarken de hiçbir sözleşme imzalamadım, bordrolarımda mesaî hanesi ve mesaî ücretleri haneleri hep boş olarak aldım, imzalayarak teslim aldım, personel bölümünden e-mail olarak işe giriş çıkış saatlerimi ve fazla mesaî dökümlerimi aldım, fazla mesai çalışmalarım olduğuna dair bana mahkemede şahitlik yapacak arkadaşımda var, dâvâ açsam kazanma şansım var mı acaba? İşyerimden haklı sebeple iş akdimi feshetme hakkım da var mı acaba? Can SELVİ
Cevap 1: Çalışanın rızası olmadan fazla çalışma yaptırılması, ayrıca fazla çalışma ücretinin ödenmemesi çalışana iş akdini haklı sebeple fesih hakkı verir. İş akdini haklı sebeple fesih edenlerin, kıdem tazminatı alma hakkı vardır. İşverenden fazla çalışma ücretlerinizin ödenmesini talep edin. Ödememesi halinde bu gerekçe ile kıdem tazminatınızı talep ederek işinizden ayrılabilirsiniz. Kıdem tazminatınızı ödemezlerse, iş mahkemesine dâvâ açıp, elindeki belge ve şahitle mahkemede ödemelerin yapılmadığını ispatladığınızda dâvâyı kazanabilir ve hakkınızı mahkeme kararıyla alabilirsiniz.
Emekli olma şartlarını değiştirecek kadar askerlik süreniz yok
Soru 2: 1972 doğumluyum. Askerliği 15 ay olarak yaptım. Sigorta başlangıcım, SSK Mart 1994 askerliği borçlanırsam, ne zaman emekli olurum? Ali TÜZEMEN
Cevap 2: Emekli olma şartlarınızı değiştirmediğinden, askerliğinizi borçlanmanıza gerek yok. Emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5675 gün prim ödeme ve 54 yaş şartlarına tabisiniz. 5675 gün prim ödemiş olmanız şartıyla, 2026’da 54 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Staj sürelerinin borçlanılmasına izin veren düzenleme yapılmalı
Soru 3: 1974 doğumlu bir bayanım. 1989 yılı 1 Ekim tarihinde ticaret lisesi stajında sigortam başladı. 2 yıl staj yaptım. Halen çalışmaktayım. Halihazırda 5000 iş günü primim var. Stajımdan 626 günüm var. Bu staj gününü borçlandırıp, gün sayıma ekletebilir miyim? Borçlanma olursa ne zaman emekli olabilirim? Torba yasada böyle bir hakkın olduğu söyleniyor. Sibel ÖZLÜ
Cevap 3: Staj sigortasında kişileri emekli eden sigorta kollarına (malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına) prim ödenmediğinden, emeklilik açısından başlangıç sayılmaz. Maalesef staj süresi borçlanılamıyor. Torba yasada da borçlanmaya ilişkin düzenleme yok. Ancak, TBMM’de bulunan bir Torba Yasa tasarısı var. Siyasî otorite isterse, staj süresinin borçlanılmasına izin veren bir düzenlemeyi bu torbaya koyabilir. Şayet yasa çıkar da, staj sürenizi borçlanırsanız emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi, 5375 gün prim ödeme ve 46 yaş şartlarına tabi olursunuz. 626 staj sürenizi borçlanarak aynı zamanda prim şartını da sağlamış olacağınızdan, 2020’de 46 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.