SORU 1: Kardeşim bir şirkette işçi olarak çalışıyor. Rahatsızlığı nedeniyle 4 gün sağlık ve istirahat raporu aldı. Bu rapordan dolayı kardeşimin aldığı maaşın dört günlük kısmı kesildi. Bu yasal mıdır? Bu konuda ne yapabiliriz?
Ayşe ÖZLÜ / Ankara
CEVAP 1: Bir çok işveren rapor alan işçilerin ücretlerini aldığı rapora tekabül eden miktarınca kesmektedirler. Buna gerekçe olarak da, SGK’dan geçici iş göremezlik ödeneği yani rapor parası aldığını göstermektedirler. Ancak, işverenlerin bu uygulaması yanlıştır. Çünkü, 4857 sayılı iş yasasının 49’uncu maddesinin son fıkrasında; “Hasta, izinli veya sair sebeplerle mazeretli olduğu hallerde dahi aylığı tam olarak ödenen aylık ücretli işçilere 46, 47 ve 48’inci maddenin birinci fıkrası hükümleri uygulanmaz. Ancak bunlardan ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışanlara ayrıca çalıştığı her gün için bir günlük ücreti ödenir.” hükümleri bulunmaktadır. Bu hükümlere göre, yevmiye veya gündelik usûlle çalışan değil de, ay üzerinden ücreti tahakkuk eden işçilerin raporlu oldukları dönemde işverenlerin ücretlerini kesmemesi ve tam olarak ücretini ödemesi gerekmektedir.
Emekli aylığınızı üç ay yerine ayda Bir alabilirsiniz
SORU 2: Ben memur emeklisiyim. Emekli aylığımı 3 ayda bir Ziraat Bankasından almaktayım. Emekli aylığımı ayda bir almak istiyorum. Bununla ilgili olarak ne yapmalıyım?
CEVAP 2: Emekli aylığınızı üç ayda bir almak yerine, ayda bir alabilirsiniz. Yani sizin için böyle bir imkân mevcut. Bunun için emekli aylığınızın üzerinize çekmiş olduğunuz bir kredi borcu falan olmaması gerekmektedir. Çünkü, kredi borçları eski aylık düzeniniz olan üç aya göre ayarlandığı için, aylık takviminiz bir aya düşünce kredi borcunu banka sizden tamamen ve defaten tahsil etmektedir. Ayrıca, aylık emekli aylığı almaya başlarsanız, tekrar üç aylık maaş alma sistemine geri dönüş yapamazsınız. Emekli aylığınızı üç aydan aylık alma şekline çevirmek için Sosyal Güvenlik Kurumu Kamu Görevlileri Emeklilik İşlemleri Daire Başkanlığı’na (Mithatpaşa cd. Ankara adresine) bir dilekçe gönderin. Üç aydan aylığa çevirirken hiçbir hak kaybınız olmamaktadır.
Memur emeklisi internet kafe açarsa emeklisinden kesinti yapılır
SORU 3: Ben 2003 yılında devlet memurluğundan emekli oldum. Emekli olduktan sonra oğlum için kendi adıma 2004 yılında bir internet kafe açtık. Bu sıralar bana SGK’dan bir borç kâğıdı geldi. Bu borç kâğıdında her ay emekli aylığımdan 280 TL kesileceği ve birikmiş sosyal güvenlik destek primi borcumun 8000 TL olduğu yazıyor. Bu durumda ben ne yapmalıyım?
Mehmet Çelik / İzmir
CEVAP 3: Memur, işçi, esnaf kim olursa olsun emeklilikten sonra vergi mükellefi olursa, otomatikman bu kişilerin aylıklarından yüzde 15 oranında emekli oldukları gerekçesiyle sosyal güvenlik destek primi kesilmektedir. Siz de aynı durumdasınız. Normal şartlar altında, emekli olduktan sonra vergi kaydınızın başladığı andan itibaren bunu SGK’ya bildirmeniz gerekirdi. Bildirmediğiniz için, emeklilikten sonra başlayan vergi kaydınızın devam ettiği sürece size destek primi borç tahakkuku yapılmış. SGK tarafından size çıkartılan bu borcu ödemek zorundasınız. Ancak, vergiye kayıt türünüz götürü olursa, bundan önceki devreler için değil de bundan sonrası için size destek primi borcu işletilmez.
Sosyal güvenlik sorularınızı [email protected] e-posta adresine yazın. Sizin için cevaplayalım.