Türk sosyal güvenlik mevzuatı kapsamında çalışması olup da emekli olanların tamamının ortak bir sorunu bulunmaktadır.
Bu sorun ise, emeklilikten önce aldıkları maaşın, emeklilikten sonra hemen hemen yarı yarıya düşüyor olmasıdır.
Aktif çalışma dönemlerindeki maaş kayıplarını telafi etmek isteyen birçok emekli, emeklilikten sonra kendilerine yeni bir iş aramaktadır. İmkân bulanlar, kamu kurum ve kuruluşlarına ait işyerlerinde çalışmalarını devam ettirmekte, imkânı olmayanlar ise, özel sektör işverenlerinin yanında çalışarak hayatlarını idame ettirmektedirler.
Emeklilikten sonra iş hayatına devam eden bir çok emekli, emeklilikten sonra bütün işyerlerindeki çalışmalarının sosyal güvenlik destek primine tabi olduğunu sanmakta ve buna göre emekli maaşlarının kesilmeden çalışabileceklerini düşünmektedirler.
Ancak, emeklilikten sonraki yapılan bütün çalışmaların, SGDP’ye tabi olmadığı ve bazı kurum ve kuruluşlarda emeklilikten sonra çalışılınca, emekli aylığı kesilmeden çalışılamayacağı da 5335 sayılı yasa gereğidir.
Emeklilikten sonra, emekli maaşı kesilmeden de, SGDP’ye tabi olarak çalışılabileceği şeklinde en çok yanılgının yaşandığı sektör maalesef belediyeye ait şirketler olmaktadır.
27.04.2005 tarihli resmî gazetede yayımlanan 5335 sayılı kanunun 30’uncu maddesinde; “Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar bu aylıkları kesilmeksizin; genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadî teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin % 50’sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde çalıştırılamaz ve görev yapamazlar.” hükümleri bulunmaktadır.
Bu ifadelere göre, belediyelerin kurduğu veya ortak olduğu şirket veya birliklerde çalışanlar, emekli aylıkları kesilmeden çalışamaz. Belediyelerin kurduğu veya ortak olduğu şirket veya birliklerde çalışanlar, sosyal güvenlik destek primine tabi olarak da çalışamazlar. Bu kişiler, ancak, belediyelerin kurduğu veya ortağı olduğu şirketlerde, ancak emekli aylıkları kesildikten sonra çalışabilirler.
Belediyelerin kurduğu bu şirketlere örnek olarak, Ankara’da Belko A.Ş., Belko Air A.Ş. Gaziantep’te Şekabel A.Ş. vb. gösterilebilir. Belediye’ye ait şirketler her ne kadar özel sektör işverenlerinin hizmet verdiği alanda faaliyet gösterseler bile, kuruluş ve mahiyeti itibariyle kamu kurum ve kuruluşları tarafından kurulan işletmeler olduğu için, emekli kişilerin bu işyerlerinde aylıkları kesilmeden çalışamamaları gerekmektedir.
Bazı belediye şirketleri, 5335 sayılı yasanın bu açık hükmüne rağmen, şirketlerde çalışan personeli SGDP’ye tabi olarak istihdam etmektedir. Ancak, bu durum SGK tarafından ne zaman tesbit edilirse, emekli aylıkları yersiz ödeme gerekçesiyle geri doğru yasal faiziyle tahsil edilmektedir.
Sonuç olarak, SSK’dan Bağ-Kur’dan veya Emekli Sandığı’ndan emekli olan bütün kişiler, emekli aylıkları kesilmeden, belediyelerin ortağı olduğu hiçbir şirkette çalışamazlar.