20 Temmuz 2014, Pazar
2022 sayılı yasa, muhtaç, güçsüz, kimsesiz ve 65 yaşını doldurmuş Türk vatandaşlarına, hiçbir prim ödemeden sosyal devlet anlayışından hareketle, aylık bağlamayı düzenleyen bir hukukî metindir.
2022 sayılı kanuna göre 5 çeşit aylık bağlanmaktadır. Birincisi; yaşlı aylığı, İkincisi; % 40-69 arası engelli aylığı, Üçüncüsü; % 70 ve üzeri engelli aylığı, Dördüncüsü; 18 yaş altı engelli yakını aylığı, Beşincisi; silikozis aylığıdır.
2014 Ocak-Aralık dönemi için yaşlı aylığı (65 yaş üstünde olanların aldığı aylık) aylık tutarı 141,56 TL’dir. % 40-69 arası engelli aylığı aylık tutarı 283,13 TL’dir. % 70 ve üzeri engelli aylığı aylık tutarı 424,69 TL’dir. 18 yaş altı engelli yakını aylığı aylık tutarı 283,13 TL’dir. Yüzde 15-34 arası silikozis hastası olanlar için aylık 611,78 TL, yüzde 35-54 arası silikozis hastası olanlar için aylık 699,17 TL, yüzde 55 ve üzeri arası silikozis hastası olanlar için aylık 799,08 TL’dir.
Yaşlı aylığının miktarı düşük, engelli aylığının miktarı yüksek olduğu için, şartların sağlanması halinde yaşlı aylığından engelli aylığına geçiş mümkündür. Buna göre, yaşlı aylığı almakta iken % 70 ve üzeri engelli olduklarını sağlık kurulu raporu ile ispatlayanların aylıkları % 70 ve üzeri engelli aylığına dönüştürülmektedir. Ancak, engel oranı % 70’in altında olan kişilerin bu yöndeki başvurularının kabul edilmemektedir.
Resmî ikametini değiştiren kişinin aylığı, durdurulup kesilmektedir. Resmî ikameti değiştiği için aylığı durdurulup kesilen kişiler, bağlı oldukları sosyal yardımlaşma ve dayanışma (SYD) vakıflarına aylık talebiyle başvurdukları takdirde, gerekli şartları taşımaları kaydıyla aylıkları yeni bir aylık olarak bağlanır.
2022 sayılı yasa kapsamından aylık alınmasının şartlarından birisi de, başvuran kişinin SYD vakıfları tarafından muhtaç olduğuna karar verilmesidir. Muhtaçlık değerlendirmesinde; kişisel gelir dikkate alınmadan hane içinde kişi başına düşen gelire bakılarak karar verilmektedir. Evde Bakım Aylıkları hane içinde kişi başına düşen gelir hesaplamasına dâhil edilmektedir. Hanenin ikamet ettiği konut hesaplamaya dâhil edilmemektedir.
c) 2022 sayılı yasa kapsamından alınan aylıklarla ilgili yapılacak muhtaçlık değerlendirmelerinde hane yaklaşımı geçerlidir. Hanede kişi başına düşen gelir hesaplanırken, haneden kim alırsa alsın 2022 sayılı kanun aylıkları hanenin gelir hesabına katılmamaktadır.
ç) 2022 sayılı yasa kapsamında aylık bağlananlar için uygulanacak muhtaçlık sınırı, net asgarî ücretin üçte birisi oranındadır. Net asgarî ücret hesaplanırken, asgari geçim indirimi uygulanmamaktadır. Örnek olarak, 2014 yılı ilk altı ayında, net asgarî ücret 846 TL’dir. Asgarî geçim indirimi ise, 80,33 TL’dir. Bu durumda, (846-80,33=255,22 TL) 2014 yılı ilk yarısı için muhtaçlık sınırı 255,22 TL olarak uygulanmaktadır. Aynı hesaplamaya göre, 2014 yılı ikinci altı ayı için muhtaçlık sınırı ise 270,23 TL olarak uygulanmaktadır.
d) 2022 sayılı yasa kapsamındaki aylıkla, eşi vefat eden kadınlara bağlanan aylık aynı anda alınamaz. Birisinden feragat edilmesi gerekmektedir. 2022 sayılı yasa kapsamından aylık bağlandıktan sonra eşi vefat eden kadın aylığı kesilir.
2022 sayılı yasa kapsamındaki yaşlı aylığı, % 40-69 arası engelli aylığı, % 70 ve üzeri engelli aylığı ve silikozis aylığı başvurularında, sosyal güvenceli olmama şartı sadece başvuran kişi için aranmaktadır. Aynı hanede yaşasalar bile, başvuran kişi dışındaki diğer kişilerin sosyal güvenceleri engel teşkil etmemektedir. Ancak, 18 yaş altı engelli aylıklarında, aylığı alan kişi kim olursa olsun evli olmaları durumunda aynı hanede yaşamasalar bile hem annenin hem de babanın sosyal güvenceli olmaması gerekmektedir.
2022 sayılı yasa kapsamında da birlikte alınamayacak aylık türleri bulunmaktadır. Şöyle ki; kişinin yaşlı veya % 40-69 arası engelli aylığı alması, fiilen bakımını üstleneceği engelli yakını bulunması durumunda 18 yaş altı engelli yakını aylığı bağlanmasına engel teşkil etmez. Ancak % 70 ve üzeri engelli aylığı alan kişi bu aylık türüne başvuramaz.
Tutuklu ve hükümlüler de 2022 sayılı yasa kapsamından aylık alabilir. 2022 aylıkları konutta ödenebilmektedir.
Okunma Sayısı: 2884
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları Yeni Asya Gazetesi'ne aittir. Hiçbir haber veya yazının tamamı, kaynak gösterilse dahi özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan haber veya yazının bir bölümü, alıntılanan haber veya yazıya aktif link verilerek kullanılabilir.