Can havliyle kaçmaya çalışırken etrafta saklanacak bir yer bulamaz, ilk gördüğü kuyunun içine kendini atar. Daralma ile başlayan bu kuyu kriz kuyusudur. Ekonomi düşerken, eli hasbelkader zayıf bir dala tutunur. Aşağısı karanlıktır, dev dış borçlar ve belirsizlik ejderhaları ile doludur. Tutunduğu dal küçük bir ağaca aittir ve köklerini faiz ve işsizlik fareleri kemirmektedir, koptu kopacaktır. Bu ağaçta, ilâhî  ihsan eseri, enva-i çeşit sebze ve meyve bulunmaktadır. Sureten çok süslü duran bu ağacın meyveleri aslında zehirlidir. Yerken vatandaşa tatlı gelen bu meyve ve sebzeler kısa bir süre sonra sancılara sebep olacaktır.

Bediüzzaman’ın Sözler adlı eserinin Sekizinci Söz’ünde anlatılan hikâyeden alınan bu tabloya, muhtemelen iktisat ilmine muttali olanlar, kavramları ve benzetmeleri daha iyi tatbik edebilirler. Yükselen maliyetler, artan fiyatlar, enflasyon ve borçlar arasında sıkışan ekonomimizi rahatlatmak için hükümet, tanzim satışlara yöneldi. Piyasaya müdahale anlamına gelen ve zararına da olsa yapılan satışların faturasını bütün vatandaşlar ödeyecek. 

Nitekim, petrol ihracatına çokça güvenen Venezuela da ekonomisini bugünkü haline getirmeden önce benzer yollardan geçmiş: Devlet eliyle belirlenen ve indirilen fiyatlar üretimin durma noktasına gelmesine sebep olmuş, karaborsa patlamış, enflasyon ise astronomik rakamlara doğru yükselmiş. Halka ucuz mal temin etmek için devlet ithalata yüklenince eldeki bütün kaynaklar dışarıya gitmiş. 

“Ve neuzubillah!”

Fıkraya göre, Nasreddin Hoca’ya bir gün Timur sormuş: “Yahu, Hoca merak ettim, geçmişte Abbasi Halifelerine halk, ‘Muhteşembillah, Mutasımbillah, Muvaffakbillah’ diye adlar koyarlarmış. Ben o zaman hükümdar olsaydım, acaba halk beni hangi sıfatla çağırırdı?” Hoca da hemen yapıştırmış cevabı: “Neuzubillah!” 

Sizin de aklınızda olsun, hangi ülkeye benzediğimizi soran olursa cevabınız “Ve neuzubillah!” olsun...

“Alem Tanzim’den Razi”

Vatandaş canibinden bakılırsa, piyasaya göre daha ucuza satış yaptığı için tanzim satış makbul görünüyor. 

Şöyle bir türkü söylediğini de duyabilirsiniz: 

“Poşet aldım çıktım alış verişe

Ta Tuzla’dan geldim Ümraniye’ye

Vatandaşlar bir marketi meth eder

Tanzim satış derler onun namına, vay vay

Vay Tanzim...

Alem Tanzim’den razi (x2)

Sordum, devletin dediler

Zararına satış dediler

Satış sınırsız değil

Kotalıdır dediler”

Üretim ve Montaj Hatlı Lojistik

Tabiî, vatandaşın hoşuna gittiğini görünce devletlülerimiz, markette satılan her ürünü tanzimde satacaklarını ifade etti. Seçime kadar ülkenin her yerinde ve söyledikleri gibi her şeyi satacak market organizasyonu biraz zor olabilir. Elektronik ortamda PTT alış veriş sitesi ve kargo hizmetleri bu manada kullanıma açıldı. Kargoda meyve sebze nasıl gidecek demeyin. Bunu fırsata dönüştürmek mümkün. Meselâ Mardin’de bir vatandaş salça mı almak istedi, hemen PTT elektronik sitesinden domates siparişi verecek. Siparişi ulaşıncaya kadar geçen sürede ve taşıma sırasındaki ezilmelerle salçaya dönüşebilir. Hem taze olur, hem de zamandan tasarruf edilmiş olur. 

Al sana katma değerli hizmet: Üretim ve montaj hattının içinde olduğu lojistik hizmeti! Meyve suları için de geçerli, ama patlıcan ve biber için nasıl olur bilmiyorum. 

Tanzim Marketlere İsim Alternatifleri

Tanzim satış genel bir ifade olduğu için bence yeni ve özel bir isim bulmak daha iyi olur. Aklıma ilk gelen isim REM(Zİ), uzun okunuşu da şöyle: Rakipsiz Emniyet Marketi (Zorunlu İhtiyaçlar). Öncelikle vatandaşın tanzim için söylediği türkü ile bu isim çok uyumlu olacaktır. “Alem REM(Zİ)’den razi...” Markette gün boyu bu türkünün çaldığını düşünsenize... Neyse bu isim ve türküsü sizi sarmadıysa SAR-MAR da diyebiliriz, Saray Marketleri manasında. Bunun da sloganı hazır: “Zararına İşler, Ucuzluk SAR-MAR’ı”