Zamanın ruhunu yakalamak isteyen devlet ve kuruluşlar da bu ilerlemeye ve değişime ayak uydurmak durumundalar, yoksa yakalamış olanlar için potansiyel bir “pazar” ve eski teknolojiler için bir “mezar” olmaktan öteye geçemezler. Zamanın ruhunu yakalamak sadece ekipman olarak son teknoloji ürünlerini edinmekle olmaz; trendleri anlamak, uygun donanımla dünya ölçeğinde sistemler tasarlamak, iş akışlarını ve süreçleri modernize etmek ve en önemlisi bu süreçleri yürüten personele gerekli eğitimleri vermekle olur.

Bilgisayarlarda delikli kartların kullanıldığı 1970’li yıllarda IBM Türk Genel Müdürlüğü yapmış Miray Tekelioğlu başından geçen ilginç bir olayı şöyle anlatıyor: “Ankara’daki bir müşteri için IBM/360’ın yeni versiyonu geldi. Her kart destesinde iki bin kart olurdu. Zor belâ, kart destelerini gümrükten çektik. Sisteme yükledik, ama sistem çalışmadı. Araştırmamızdan bir şey bulamayınca yeni versiyonu yurt dışından yeniden talep ettik. İkinci kart destesiyle de sistemi ayağa kaldıramayınca delikli kartları tek tek incelemeye başladık. Sonunda ilk desteden üç, ikinci desteden dört kartın eksik olduğunu tesbit ettik. Bu kartları yeniden delip hazırlayınca sistem çalıştı. Ama biz altı ay gecikme yaşamıştık.

Birkaç ay sonra gerçeği öğrendik. Gümrük memuru hayatında ilk kez gördüğü kart destelerinin gümrük çıkış işlemlerini hazırlarken ileride kendisi için sıkıntı çıkmasın diye ilk desteden üç, ikinci desteden dört kartı gümrük pozisyon formuna iliştirmek için almıştı.”

Sene 1992 olduğunda, bu kez Netaş firması Türkiye’nin ilk yazılım ihracatını gerçekleştirmiştir. 2 milyon dolar tutarındaki yazılım uydu sistemleri üzerinden gönderildiği için vergi memurları ortada gönderilmiş fizikî bir mal bulamamış ve firmanın hayali ihracat yapmış olabileceğini düşünmüştür. Mevzuat gereğini yerine getirmek için yazılım, makaralı bantlara yüklenmiş ve gümrüğe gönderilmiştir. Ancak gümrük memuru zarf içindeki iki makarada 2 milyon dolarlık bir mal bulunduğuna ikna olmaz. Mahkeme, bilirkişi derken epey uğraşıldıktan sonra tekrar gümrüğe gelirler. Beyannameye malın miktarı, birimi ve fiyatı bilgilerinin girilmesi gerekmektedir. Makaraların uzunluğu baz alınarak “ 2 bin metre yazılım” satıldığı kayıtlara geçer.

Bilgi, para ve güç gibi birbirine dönüşebilen şeyler, dijital bir veri halinde ve artık ışık hızına yakın seviyelerde iletilebiliyor. Hurda metalleri tartmak için kullanılan kantarlar, altın ve mücevher ölçümünde kullanılamadığı gibi, eski kaydetme usûlleri ile hassas bilgileri taşıyıp işleyemezsiniz. Yüksek teknoloji kullanıp, ileri seviyede araştırma geliştirme faaliyeti yürütmek isteyen kişilerin/firmaların karşısına çıkaracağınız prosedürler de o işlerin ruhuna, hızına ve işleyişine uygun olmalı. Meselâ Uzakdoğu’ya giden gemilerin yakıt ve yedek parça almak için çokça durduğu Singapur’da, şirket açmak için gerekli prosedürleri o kadar azaltmışlar ki 24 saat içerisinde kuruluşunu gerçekleştirebiliyorsunuz. Elektronik ortamda yürütülen işlemler inanılmaz hız kazandırıyor. 710 km2 alanı olan ülkede, kişi başı millî gelir 56 bin dolar seviyelerinde. Devlet Başkanı Tony Tan Keng Yam, bu süreyi 6 saate indirme hedeflerinin olduğunu ve bu gerçekleşirse ekonomik büyüklüklerini ikiye katlayabileceklerini söylemiş. Bu bilgiyi gemi kaptanı olan bir arkadaşım aktardı, iş vesilesiyle Singapur’da bulunduğu sırada devlet başkanının TV’de yaptığı açıklamayı izlerken görmüş.

Endüstri 4.0 da denilen teknolojik devrimin önemli bir parçası olan 3 boyutlu yazıcılar ve onlarla ilgili üretimlerin katma değerinin ve iktisadi getirilerinin anlaşılması için illa birinin çıkıp “en az 3 boyut istiyorum” demesini mi bekleyeceğiz? Pek çok alanda hayati katkıları olan bu yazıcılar özellikle endüstriyel tasarım konusunda çok şeyi değiştirecek gibi çünkü 21. yüzyıl insanı teknoloji “putunu” kendi üç boyutlu yazıcısından “output” alarak üretme peşinde… Bunu bir de helvadan yaparsa çok daha kullanışlı olur, acıktığında da onu yer meselâ...

Elimizi çabuk tutmazsak, biz de teknoloji mezarlığına dönüşecek ülkemizde ölen fırsatların ardından dağıtırız 3 boyutlu helvayı.. Ne de olsa 3 boyutlu helva için gerekli üç element var bizde; un var, yağ var, şeker var!