“EY” kısmını “el yapımı” şeklinde okuyup sakın ola terörle bağdaştırmaya çalışmayın. Ben her seferinde öyle başlayıp sonunu getiremiyorum. Efendim, EYT kısaca “Emeklilikte Yaşa Takılanlar” demektir. 

Bu ifadeyi duyunca “İnsanlar emeklilik konusunda yaşa neden ve nasıl takılır?” sorusu akla gelir. Emekli olmak için uygun yaşta olmadığını düşünüp yaş konusunu takıntı haline getiren insanlar zannedilmesin. EYT, 1999 ve öncesinde sigortalı iş hayatına başlayıp, yeterli prim ve sigortalılık gününü doldurduğu halde emeklilik şartlarına sonradan kanunî düzenlemelerle eklenen yaş şartını doldurmadıkları için emekliye ayrılamayan insanları ifade eder. İşe başladıklarında 5000 prim günü ve 20/25 sene sigortalılık süresini doldurunca emekli olacakları söylenmiş. Kanun koyucular, zamanla bir de kademeli yaş şartı ekledikleri için zavallı çalışanlar yaş şartına gelip takılıyorlar. İsteyen yine emekli olabilir, ama yaş şartını doldurmadan emekli maaşını alamaz.

Şuna benziyor; bir halı saha maçı düşünün, kaç kişilik takımların oluşturulacağı, oyuncu adaylarının kimler olduğu, maçın süresi gibi konular belli iken takımlar seçilmiş ve oyuna başlanmış. Maç sürerken takımlardan birinin kaptanı “siz böyle güçlü oldunuz, biz sizi yenemiyoruz” diyerek karşı takımdan adam eksiltiyor veya kurallarda kendi lehinde değişiklikler yapıyor. “Oyuncu değiştirme hakkın var, ama yeni oyuncuyu oyuna sokamazsın, yorulan-sakatlanan oyuncun varsa kenarda istediği kadar dinlensin, yeni oyuncuyu ancak 60. dakikadan sonra oyuna  alabilirsiniz” diyor meselâ... Ortalama maç süresi de 70 dakika civarı. 

SEÇENEKLER

Şimdi, EYT kapsamındaki bir kişinin neler yapabileceğine bakalım. Emekliye ayrılıp mevcut işinden çıkabilir. Yaşını dolduruncaya kadar maaş almadan bekler. Bir ağacın tepesindeki filin aşağı inmek için bir yaprağa tutunup Sonbaharın gelmesini beklemesi gibi bir şey. Çoluk çocuk ne yer, faturaları-kirayı kim öder gibi dertlerin ağırlığı adamı  hızla aşağı düşürür, hafazanallah... 

İkinci ihtimal, emekliye ayrılan kişi maaş için bekleme süresini bir işte çalışarak geçirebilir. Tabi, 35 yaşından büyüklere şans vermeyen iş ilânları arasında kendine uygun bir şey bulabilirse. En az vasıf gerektiren bir işi asgarî ücretle yapmak, o durumdaki herkesin yapabileceği bir şey değil. 

Bir diğer durumda mevcutta çalıştığı işi bırakmadan yaşını bekleyebilir. Bakalım işvereni de aynı şekilde mi düşünecek midir? Değişen teknoloji ve iş yapış tarzlarına uyum sağlayabilecek ve daha ucuza çalışabilecek gençler patronların aklını çelebilir. İşini aynı şekilde devam ettirebilse bile yeni yapıda gün geçtikçe emekli maaşı düşme eğilimindedir. 

750 MİLYAR

6 milyon kadar insanın EYT kapsamında olduğu tahmin ediliyor. Her çeşit mecrayı kullanarak haklarını arıyorlar, ama henüz olumlu bir gelişme yok maalesef. Seçim bitti, bugün yarın derken, geçen hafta içerisinde Cumhurbaşkanı konu ile ilgili EYT ehlini üzecek açıklamalar yaptı. Konuyu erken emeklilik olarak değerlendiren Erdoğan neredeyse bir “eyyyt” hitabıyla: “Erken emeklilikten yararlanacakların tamamı göz önüne alındığında bu rakam toplamda 750 milyar lirayı buluyor. Ekonomik kurtuluş savaşı verdiğimiz böyle bir dönemde, böyle bir yükü milletimizin sırtına bindirmeye hakkımız var mı, diye milletime soruyorum” dedi. 

500 milyon dolar, sen milyar paraya uçak alındığı (eski sahipleri satıldığını söylemiş), bir günlük saray masrafının 1.8 milyon TL olduğu zamanlarda kime karşı ve nasıl bir ekonomik kurtuluş savaşı veriyoruz bilmiyorum. Gerçi uçağın hediye edildiği söylenmişti, ama kıytırık bir madalya bile alacak olsa dünyayı ayağa kaldıracak alayiş ve nümayişlerle törenler yapıp canlı yayınla yedi cihana duyuracak olan insanlar, 500 milyon dolar değerindeki bir hediye için neden herhangi bir tören yapmadılar ve ancak muhalefet partilerinin millletvekilleri konuyu gündeme taşıyınca hediye edildiğini söylemekle yetindiler anlamış değiliz. 

Bana sorarsanız en güzeli, emekliliğe, yaşa ya da herhangi bir sınava takılmadan yaşamak. İmkânı olan Kütahya Belediyesi Özel Kalem’ine açıktan ve sınavsız girsin. İşe gitmeye bile gerek kalmadan maaşınızı yollayabiliyorlarmış. İşte emeklilik diye buna derim. İsteyen evde oturup internet üzerinden kedi de satabilir, canı sıkılmasın diye. Bu emekliliği isteyenler bir adet milletvekili baba ile başvurabilirler, öyle diyor gazeteler...